Thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp vận tải đang đứng trước nỗi lo bị xử phạt nguội dựa trên dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình (GSHT). Trong khi đó, hệ thống này vẫn tồn tại những sai số khách quan do điều kiện đường truyền, thời tiết và hạ tầng viễn thông.
Doanh nghiệp vận tải lo ngại điều gì?
Ông Hoàng Minh, giám đốc một doanh nghiệp vận tải hành khách tuyến Hà Nội - Lào Cai, cho biết hơn một tháng qua ông phải gấp rút tìm thêm tài xế dự phòng. Lý do là nếu tài xế bị phạt nguội do vi phạm thời gian lái xe, phương tiện có thể phải dừng hoạt động, kéo theo giá vé tăng và ảnh hưởng đến chi phí vận hành.
Theo Luật Giao thông đường bộ 2008, thiết bị GSHT được sử dụng chủ yếu để hỗ trợ quản lý doanh nghiệp và giám sát vận tải. Dữ liệu từ thiết bị này không phải là căn cứ để xử phạt tài xế. Tuy nhiên, từ ngày 1/1/2025, Luật Trật tự An toàn Giao thông đường bộ và Nghị định 168/2024 sẽ cho phép cảnh sát giao thông (CSGT) khai thác dữ liệu GSHT để xử lý vi phạm hành chính.
Điều này khiến nhiều doanh nghiệp vận tải lo lắng, đặc biệt khi hệ thống giao thông Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập. Chẳng hạn, tài xế trên hành trình Mỹ Đình – Lào Cai có thể mắc kẹt nhiều giờ trong tình trạng ùn tắc mà không thể đến điểm dừng nghỉ đúng hạn để đổi lái theo quy định.
Dữ liệu có đủ chính xác để xử phạt?
Một vấn đề khác là tính chính xác của thiết bị GSHT. Phần lớn các thiết bị này được lắp đặt từ nhiều năm trước, sử dụng công nghệ viễn thông cũ, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện địa hình, thời tiết và mạng dữ liệu.
Ông Mạnh Hùng, giám đốc một công ty vận tải logistics, chia sẻ rằng khi trích xuất dữ liệu kê khai thuế năm 2024, doanh nghiệp của ông nhận thấy một số xe hoạt động thực tế khoảng 10.000 km nhưng dữ liệu gửi về Cục Đường bộ Việt Nam chỉ hiển thị 8.000 km. Điều này cho thấy sai số vẫn tồn tại, làm dấy lên nghi ngại về tính chính xác nếu dùng dữ liệu này để xử phạt vi phạm giao thông.
Bên cạnh đó, thiết bị GSHT hiện chưa thuộc danh mục phương tiện đo lường như máy đo tốc độ hay cân kiểm tra tải trọng theo Thông tư 23/2013. Do đó, việc lấy dữ liệu từ thiết bị chưa được chuẩn hóa để xử phạt hành chính vẫn còn nhiều tranh cãi.
Đề xuất từ Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam
Trước những bất cập trên, Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam đã kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành xem xét không xử phạt tài xế dựa trên dữ liệu từ thiết bị GSHT, mà chỉ áp dụng đối với các hành vi vi phạm liên quan đến lắp đặt, quản lý và sử dụng thiết bị.
Bên cạnh đó, Hiệp hội cũng đề xuất điều chỉnh thời gian lái xe tối đa lên 70 giờ mỗi tuần, tương đương với quy định tại Mỹ, EU và Nhật Bản. Đồng thời, CSGT chỉ nên xử phạt khi tài xế vượt quá 10% thời gian lái xe liên tục, tổng thời gian lái trong ngày và trong tuần.
Một đề xuất quan trọng khác là chuẩn hóa thiết bị GSHT thành phương tiện đo lường hợp pháp, đảm bảo tính chính xác trước khi sử dụng làm căn cứ xử phạt.
>>>> Xem thêm:
Nhiều ý kiến cho rằng việc ứng dụng công nghệ vào quản lý giao thông là xu hướng tất yếu, nhưng để tránh gây khó khăn không đáng có cho doanh nghiệp vận tải, cần có những điều chỉnh hợp lý về chính sách.
Các bác thấy sao về vấn đề trên?