Hi các bác,
Thực tế nhiều năm qua tất cả chúng ta đã trải qua nhiều cuộc bể dâu của thị trường tài chính VN nói chung và CK, BDS, VÀNG nói riêng. Có những lúc chúng ta phải thừa nhận rằng mọi người đang lên cơn điên hết rồi, từ cave, gái mại dâm, bà bán nước hay anh bác sĩ, kĩ sư đến giảng viên đại học, nhân viên văn phòng…. cũng bỏ hết nhiệm sở lao vào chơi CK, mượn tiền đánh vàng một cách điên cuồng, báo chí thì từ báo Đảng, báo Đoàn, lá cải lẫn lá lách thì cũng dành 30% - 40% các nội dung bài viết liên quan đến các hiện tượng kinh tế xã hội này…Và cũng có lúc chúng ta đã thấy rằng CK hầu như chẳng còn hiện diện mấy trên mặt báo, có chăng cũng chỉ là vỡ nợ, tự tử hay lừa đảo giữa các bên liên quan…thậm chí đi Bar bây giờ mà bảo anh làm CK thì em út nó cũng cười trừ, ko còn săn đón như thời hoàng kim xa xưa….vàng hay BDS tuy có đặc điểm về giá trị khác nhưng cũng theo chu kì này ; mất nhiều hơn được, tiền tiêu tình tan, tù tội……
.
Thấy dạo này tình hình vàng có lại vẻ yên ắng , CK thì tèo toàn tập, em lại làm topic này để các bác chia sẻ kinh nghiệm cá nhân khi tham gia các hoạt động đầu tư tài chính, BDS…etc nói chung. Như các bác đã biết, để đưa ra 1 quyết định đầu tư thì có rất nhiều yếu tố để xem xét từ định lượng (ROE, ROCE, NPV, IRR hay thời gian hoàn vốn…..) đến định tính hay thậm chí qua thông tin từ các mối quan hệ cá nhân…. ,topic này chỉ tập trung vào 1 yếu tố mà ít người quan tâm là “ tâm lý nhà đầu tư” ( investor psychology) để các bác chém gió chơi và có nhiều cách nhìn nhận thị trường khi ra quyết định đầu tư. Bản thân em ko phải dân tài chính nhưng đối với một nền kinh tế điều hành non trẻ và thiếu minh bạch như Việt Nam từ quản lí NN đến DN như hiện nay thì việc nắm được các qui luật tâm lý của các nhà đầu tư/ đầu cơ thì cũng hạn chế rủi ro khi tham gia thị trường bên cạnh các thông tin phân tích kĩ thuật. Quan trọng hơn là phần lớn các quyết định đầu tư, mua bán được quyết định trong trạng thái tâm lý bất ngờ, nhất thời và ko theo các tính toán có sẵn. Do đó, kiểm soát các yếu tố tâm lý của bản thân, không cho phép cảm xúc lấn át các quyết định cũng là một lợi thế đối với các nhà đầu tư khác (thông tin bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn Internet, Emerald, Proquest).
Em đi sơ qua các khái niệm cơ bản về tâm lý cá nhân, đám đông, những hiện tượng diễn biến tâm lý nhà đầu tư theo thị trường để mục đích cuối cùng là chúng ta nhận biết mình đang ở đâu trong cơn sóng này. Em không phải dân trong nghề nên bài viết chỉ mang tính tổng quát, tham khảo về bản chất của hiện tượng. Bác nào có kinh nghiệm chiến trường thì có thể đưa ra chia sẻ làm ví dụ dẫn chứng cho anh em hiểu thêm.
1. Tâm lý về mặt cơ bản là sự phản ánh thế giới khách quan bằng các hoạt động thần kinh, nội tiết con người nhằm đánh giá, phân tích các sự vật, hiện tượng, cụ thể ở đây là các hiện tượng kinh tế, xã hội và chính trị, xã hội xung quanh chúng ta. Những nhận định này tham gia vào việc điều chỉnh các hành vi, hoạt động của chúng ta, là nhận thức, cảm xúc, ý thức….tóm lại định hướng các giá trị ta muốn đạt được….
2. Tâm lý học đám đông nghiên cứu tâm lý và hành vi của cá nhân trong các hoạt động mang tính nhóm và tập thể. Tâm lý đám đông là hiện tượng nhiều cá nhân trong nhóm hay tập thể có cùng quan điểm, hiện tượng tinh thần chung nảy sinh do tương tác tâm lý giữa các thành viên trong cộng đồng và ảnh hưởng đến cá nhân một cách sâu sắc về mặt nhận thức. Đặc điểm cơ bản của đám đông là tính đồng nhất, cho dù bạn là ai, bạn có làm gì, bạn ở đâu, con nhà ai..ko cần biết tham gia OSFI thì phải biết nhậu, chém gió, ngoan, hiền, dễ thương J…..e.g…..Điều này kéo theo những đặc tính cố hữu : bốc đồng, dễ thay đổi, dễ bị tác động, nhẹ dạ, làm theo bản năng ( có lúc rất tốt, cao thượng, nhưng cũng có lúc rất tồi, đâm sau lưng chiến sĩ).
Và một hiệu ứng tâm lý cơ bản của đám đông là tâm lý bầy đàn. Tương tự như một đàn bò tót giẫm lên nhau tháo chạy khi thấy sư tử đến gần, hành động này gây mất kiểm soát tình hình thị trường và có khả năng dẫn tới sụp đổ thị trường nhanh chóng. Đây là hành vi cá nhân bắt chước hành động của một nhóm lớn hơn mà không cần quan tâm đến tính hợp lí của hành động đó. Về cơ bản tâm lý bầy đàn chia theo 2 hướng : thông tin và nhận định chuyên gia.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này thì do các yếu tố sau:
- Mọi người lập luận rằng suy nghĩ của đám đông thì khó có thể sai ( Vàng phải lên 50 từ đây đến cuối năm…..)
- Sự lây nhiễm tinh thần của đám đông, nhìn vào box Vàng của FI cũng có thể thấy được hiện tượng này ( OK, em lướt theo anh sóng này luôn), điều này khiến tính cách và nhận thức của cá nhân thay đổi nhiều khi mâu thuẫn với con người thật của mình.
- Bị sức ép từ nhóm (anh em đu theo hết rồi mà mày còn suy nghĩ à ?)
Chu kì tâm lý nhà đầu tư :
- Contempt: Theo chu kì thì thị trường đang ở mức thấp, các nhà đầu tư chán nản về thị trường
- Doubt and suspicion: Họ cố gắng ra quyết định là có nên đầu tư tiếp một cách an toàn hay không ?
- Caution: Thị trường có những dấu hiệu hồi phục và nhà đầu tư đang xuy xét thận trọng
- Confidence: Giá thị trường cứ tăng đều và mọi người cảm thấy niềm tin đã trở lại, hầu hết các nhà đầu tư mua vào thời điểm này
- Enthusiasm: Trong suốt giai đoạn này,nhà đầu tư khôn ngoan sẽ bán cắt lời và nhảy dù ra khỏi thị trường
- Greed and conviction: Nhiệt huyết của các nhà đầu tư luôn đi cùng lòng tham ko đáy
- Indifference: Nhà đầu tư vẫn tìm kiếm sự đẩy giá lên của thị trường
- Dismissal: Thị trường bắt đầu đảo chiều đi xuống và nhà đầu tư bắt đầu toan tính cắt lỗ
- Denial: Khi đến giai đoạn này thì nhà đầu tư tin rằng thị trường ko thể xuống nữa
- Fear, panic and contempt: Đến giai đoạn này thì tâm lý sợ hãi , hoảng loạn trên thị trường xuất hiện và nhà đầu bắt đầu hứa với bản than là ko đầu tư CK hoặc chán nản với thị trường
.... còn tiếp....
Thực tế nhiều năm qua tất cả chúng ta đã trải qua nhiều cuộc bể dâu của thị trường tài chính VN nói chung và CK, BDS, VÀNG nói riêng. Có những lúc chúng ta phải thừa nhận rằng mọi người đang lên cơn điên hết rồi, từ cave, gái mại dâm, bà bán nước hay anh bác sĩ, kĩ sư đến giảng viên đại học, nhân viên văn phòng…. cũng bỏ hết nhiệm sở lao vào chơi CK, mượn tiền đánh vàng một cách điên cuồng, báo chí thì từ báo Đảng, báo Đoàn, lá cải lẫn lá lách thì cũng dành 30% - 40% các nội dung bài viết liên quan đến các hiện tượng kinh tế xã hội này…Và cũng có lúc chúng ta đã thấy rằng CK hầu như chẳng còn hiện diện mấy trên mặt báo, có chăng cũng chỉ là vỡ nợ, tự tử hay lừa đảo giữa các bên liên quan…thậm chí đi Bar bây giờ mà bảo anh làm CK thì em út nó cũng cười trừ, ko còn săn đón như thời hoàng kim xa xưa….vàng hay BDS tuy có đặc điểm về giá trị khác nhưng cũng theo chu kì này ; mất nhiều hơn được, tiền tiêu tình tan, tù tội……
. Thấy dạo này tình hình vàng có lại vẻ yên ắng , CK thì tèo toàn tập, em lại làm topic này để các bác chia sẻ kinh nghiệm cá nhân khi tham gia các hoạt động đầu tư tài chính, BDS…etc nói chung. Như các bác đã biết, để đưa ra 1 quyết định đầu tư thì có rất nhiều yếu tố để xem xét từ định lượng (ROE, ROCE, NPV, IRR hay thời gian hoàn vốn…..) đến định tính hay thậm chí qua thông tin từ các mối quan hệ cá nhân…. ,topic này chỉ tập trung vào 1 yếu tố mà ít người quan tâm là “ tâm lý nhà đầu tư” ( investor psychology) để các bác chém gió chơi và có nhiều cách nhìn nhận thị trường khi ra quyết định đầu tư. Bản thân em ko phải dân tài chính nhưng đối với một nền kinh tế điều hành non trẻ và thiếu minh bạch như Việt Nam từ quản lí NN đến DN như hiện nay thì việc nắm được các qui luật tâm lý của các nhà đầu tư/ đầu cơ thì cũng hạn chế rủi ro khi tham gia thị trường bên cạnh các thông tin phân tích kĩ thuật. Quan trọng hơn là phần lớn các quyết định đầu tư, mua bán được quyết định trong trạng thái tâm lý bất ngờ, nhất thời và ko theo các tính toán có sẵn. Do đó, kiểm soát các yếu tố tâm lý của bản thân, không cho phép cảm xúc lấn át các quyết định cũng là một lợi thế đối với các nhà đầu tư khác (thông tin bài viết tổng hợp từ nhiều nguồn Internet, Emerald, Proquest).
Em đi sơ qua các khái niệm cơ bản về tâm lý cá nhân, đám đông, những hiện tượng diễn biến tâm lý nhà đầu tư theo thị trường để mục đích cuối cùng là chúng ta nhận biết mình đang ở đâu trong cơn sóng này. Em không phải dân trong nghề nên bài viết chỉ mang tính tổng quát, tham khảo về bản chất của hiện tượng. Bác nào có kinh nghiệm chiến trường thì có thể đưa ra chia sẻ làm ví dụ dẫn chứng cho anh em hiểu thêm.
1. Tâm lý về mặt cơ bản là sự phản ánh thế giới khách quan bằng các hoạt động thần kinh, nội tiết con người nhằm đánh giá, phân tích các sự vật, hiện tượng, cụ thể ở đây là các hiện tượng kinh tế, xã hội và chính trị, xã hội xung quanh chúng ta. Những nhận định này tham gia vào việc điều chỉnh các hành vi, hoạt động của chúng ta, là nhận thức, cảm xúc, ý thức….tóm lại định hướng các giá trị ta muốn đạt được….
2. Tâm lý học đám đông nghiên cứu tâm lý và hành vi của cá nhân trong các hoạt động mang tính nhóm và tập thể. Tâm lý đám đông là hiện tượng nhiều cá nhân trong nhóm hay tập thể có cùng quan điểm, hiện tượng tinh thần chung nảy sinh do tương tác tâm lý giữa các thành viên trong cộng đồng và ảnh hưởng đến cá nhân một cách sâu sắc về mặt nhận thức. Đặc điểm cơ bản của đám đông là tính đồng nhất, cho dù bạn là ai, bạn có làm gì, bạn ở đâu, con nhà ai..ko cần biết tham gia OSFI thì phải biết nhậu, chém gió, ngoan, hiền, dễ thương J…..e.g…..Điều này kéo theo những đặc tính cố hữu : bốc đồng, dễ thay đổi, dễ bị tác động, nhẹ dạ, làm theo bản năng ( có lúc rất tốt, cao thượng, nhưng cũng có lúc rất tồi, đâm sau lưng chiến sĩ).
Và một hiệu ứng tâm lý cơ bản của đám đông là tâm lý bầy đàn. Tương tự như một đàn bò tót giẫm lên nhau tháo chạy khi thấy sư tử đến gần, hành động này gây mất kiểm soát tình hình thị trường và có khả năng dẫn tới sụp đổ thị trường nhanh chóng. Đây là hành vi cá nhân bắt chước hành động của một nhóm lớn hơn mà không cần quan tâm đến tính hợp lí của hành động đó. Về cơ bản tâm lý bầy đàn chia theo 2 hướng : thông tin và nhận định chuyên gia.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này thì do các yếu tố sau:
- Mọi người lập luận rằng suy nghĩ của đám đông thì khó có thể sai ( Vàng phải lên 50 từ đây đến cuối năm…..)
- Sự lây nhiễm tinh thần của đám đông, nhìn vào box Vàng của FI cũng có thể thấy được hiện tượng này ( OK, em lướt theo anh sóng này luôn), điều này khiến tính cách và nhận thức của cá nhân thay đổi nhiều khi mâu thuẫn với con người thật của mình.
- Bị sức ép từ nhóm (anh em đu theo hết rồi mà mày còn suy nghĩ à ?)
Chu kì tâm lý nhà đầu tư :
- Contempt: Theo chu kì thì thị trường đang ở mức thấp, các nhà đầu tư chán nản về thị trường
- Doubt and suspicion: Họ cố gắng ra quyết định là có nên đầu tư tiếp một cách an toàn hay không ?
- Caution: Thị trường có những dấu hiệu hồi phục và nhà đầu tư đang xuy xét thận trọng
- Confidence: Giá thị trường cứ tăng đều và mọi người cảm thấy niềm tin đã trở lại, hầu hết các nhà đầu tư mua vào thời điểm này
- Enthusiasm: Trong suốt giai đoạn này,nhà đầu tư khôn ngoan sẽ bán cắt lời và nhảy dù ra khỏi thị trường
- Greed and conviction: Nhiệt huyết của các nhà đầu tư luôn đi cùng lòng tham ko đáy
- Indifference: Nhà đầu tư vẫn tìm kiếm sự đẩy giá lên của thị trường
- Dismissal: Thị trường bắt đầu đảo chiều đi xuống và nhà đầu tư bắt đầu toan tính cắt lỗ
- Denial: Khi đến giai đoạn này thì nhà đầu tư tin rằng thị trường ko thể xuống nữa
- Fear, panic and contempt: Đến giai đoạn này thì tâm lý sợ hãi , hoảng loạn trên thị trường xuất hiện và nhà đầu bắt đầu hứa với bản than là ko đầu tư CK hoặc chán nản với thị trường
.... còn tiếp....
Last edited by a moderator:
