Tim hiểu chuyên sâu về ampli đèn điện tử
Nguyên lý hoạt động ampli đèn điện tử
Dây nguồn của ampli lấy nguồn từ ổ cắm cấp nguồn vào cho ampli qua ổ cắm nguồn, qua biến áp nguồn.
Biến áp nguồn cung cấp mạch điện đến mạch nắn nguồn rồi mạch nắn nguồn cung cấp nguồn tới các mạch điều khiển chức năng, mạch tiền khuếch đại và mạch công suất.
Tín hiệu từ ngõ vào được chọn là ngõ Ubbalance, Balance, XLR rồi truyền tín hiệu qua mạch tiền khuếch đại rồi đến mạch công suất qua biến áp xuất âm sẽ đến cọc loa rồi ra loa.
Trong 1 chiếc ampli, phần không thể thiếu được đó chính là phần nguồn. Phần nguồn dành cho ampli sử dụng đèn điện tử có thể to, bé tùy thuộc vào thiết kế của ampli sử dụng bóng đèn đốt kim trực tiếp hoặc là đốt kim gián tiếp, sử dụng bóng 3 cực hay 5 cực cũng như là tùy thuộc vào công suất của ampli. Nhưng, trong phần nguồn, biến áp có thể dùng là biến áp hình xuyến hoặc biến áp lõi sắt từ hình EI, biến áp lõi hình C. Dù lõi sắt hình gì thì quan trọng nhất vẫn là lõi sắt đó là loại gì. Lõi sắt có hệ số tự thẩm cao thì cho hiệu suất nguồn rất tốt, hoạt động tốt trong cả quá trình ampli khuếch đại công suất
Trong phần nguồn bao gồm biến áp nguồn và mạch nắn nguồn cũng như lọc nguồn. Quyết định chất lượng của 1 chiếc ampli đèn điện tử có tốt hay không phụ thuộc vào thiết kế nguồn ampli có được chặt chẽ hay không.
Biến áp nguồn dùng lõi sắt hình xuyến có ưu điểm là có hệ tự thẩm rất cao, từ trường luôn chạy vòng quanh cuộn dây cho nên k bị suy hao và hoạt động ổn định, k bị nóng. Nhược điểm của biến áp hình xuyến là khó quấn
Biến áp nguồn dùng lõi EI thì có ưu điểm dễ quấn nhưng lại dễ bị rung, nên khi quấn cần ghép chặt chẽ để biến áp k bị rung, k bị nhiễu
Biến áp hình C có ưu điểm như biến áp dùng lõi sắt hình xuyến và có cả nhược điểm của biến áp dùng lõi EI vì từ thông chạy xung quanh cuộn dây rất tốt nhưng hai nửa hình C ghép lại tự tạo rung, cho nên khi ghép cần ghép cẩn thận k sẽ bị kêu, rung
Mạch nắn nguồn
Có 2 cách nắn nguồn trong ampli đèn điện tử đó là dùng đèn VAN hoặc dùng đios. Mạch lọc nguồn sau khi nắn nguồn có thể dùng tụ dầu hoặc tụ hóa hoặc kết hợp cả 2 và kết hợp với cuộn tróp để cho hiệu quả lọc nguồn phẳng, k bị nhiễu sẽ cho âm thanh trung thực hơn
Ưu điểm đèn VAN là cho âm thanh chậm dãi chi tiết đặc trưng của dòng ampli đèn so với những ampli bán dẫn hiện đại nhưng nắn nguồn dùng đèn Van lại có nhược điểm là k thể thiết kế được cho những ampli chạy công suất lớn hoặc ampli dùng bóng nắn nguồn rất lớn, cần dòng lớn thì bóng đèn VAN k đáp ứng được
Dùng đi os nắn nguồn thì lại k cho ta được chất âm chậm dãi như đèn VAN thuật analog như mong muốn. Nhưng mạch dios đáp ứng những ampli đòi hỏi công suất lớn, dòng lớn. Ngày nay, với công nghệ phát triển thì ngta đã chế tạo ra những dios có nano cho nhiễu tạp âm nội bộ bên trong dios rất nhỏ và đáp ứng nắn rất nhanh . Các thiết bị ampli đèn công suất lớn hoặc ampli đèn của các hãng sản xuất nổi tiếng thế giới như VTL, Mcintosh…thì đều sử dụng dios chế tạo có nano cho tốc xuất rất cao, hệ số tạp âm rất nhỏ. Ampli đèn điện tử công suất lớn thì k thể thiếu được đó là cần 1 nguồn lớn, thì đèn VAN k thể đáp ứng được.
Vai trò của tụ trong phần lọc nguồn
Trong phần lọc nguồn, tụ có vai trò làm phẳng, lọc đi những tín hiệu chưa thuần DC. Trong phần lọc nguồn ngoài việc dùng tụ, người ta còn dùng thêm cả chóp, tụ trong phần lọc nguồn có thể dùng tụ hóa hoặc tụ dầu hoặc kết hợp cả 3.
Ưu điểm của tụ hóa đó là rất dễ chế tạo, giá thành rẻ, cho lượng điện áp phẳng. Nếu kết hợp cùng với Chóp thì đó là 1 thiết kế cực tuyệt vời. Tụ lọc nguồn có ưu điểm là nội trở bên trong tụ lớn nên tổn hao điện áp trong mạch lớn đồng thời tụ hóa có vai trò khi dùng vs ampli công suất lớn. Trong những Pre-amp dùng đèn điện tử thì người ta thường dùng tụ lọc dầu tức là tụ dùng dầu. Tụ hóa cho nội trở thấp tổn hao lớn nhưng lại bù đắp được dải trầm xuống sâu, bù đắp nhanh. Trong ampli đèn thường kết hợp 2 tụ lọc và chóp để cho nguồn điện phẳng vừa đáp ứng yêu cầu công suất nhanh, tổn hao lớn và dải trầm sâu.
Tụ lọc dầu có nội trở rất là nhỏ cho nên nhiễu tạp âm rất thấp, cho chất âm rất sạch sẽ. Ampli đèn điển hình dùng tụ lọc nguồn và dùng tụ hóa đó là ampli Primaluna
Trong phần lọc nguồn, ngoài tụ, người ta còn dùng dios để nắn nguồn kết hợp cuộn chóp. Mạch lọc bao gồm dios, tụ lọc dầu và quận chóp. Đây là ampli cho điện áp phẳng, nhiễu thấp, có thiết kế cho âm thanh trung thực
Tín hiệu đầu vào có thể là balance hoặc unbalance. Tín hiệu balance cho 2 nửa tín hiệu vào mạch khuếch đại cân bằng sẽ tự triệt tiêu nhiễu cho nhau. Đầu vào unbalance k hẳn là k cho tín hiệu tốt mà còn tùy thuộc nhiều vào thiết kế, từng hãng ampli đèn khác nhau. Cả 2 ngõ vào này đều hướng tới chất lượng âm thanh là trung thực, được các hãng nghiên cứu để lựa chọn phù hợp. Ampli dùng đầu vào balance thì có thể truyền tải tín hiệu dài, truyền tín hiệu từ xa đến ampli được. Tín hiệu qua ngõ chọn đầu vào sẽ qua ampli tiền khuếch đại.
Lưu ý khi chọn ampli đèn điện tử đó là chọn bóng đèn thông dụng trên thị trường. Lựa chọn bóng tiền khuếch đại thông dụng nhằm mục đích dễ dàng cắm rút, thay đổi nhiều loại của nhiều hãng sản xuất khác nhau cho trải nghiệm âm thanh khác nhau. Việc lựa chọn ampli đèn như nào cần quan tâm tới bẳng thông số kỹ thuật trên sản phẩm
Khuếch đại công suất cần lưu ý đó là ampli đó chạy mạch Class A hay Class AB, chạy Single E hay gì. CÓ những ampli đèn điện tử cần công suất lớn thì cần chạy Single E để đáp ứng được công suất lớn. Mạch đẩy kéo cần công suất lớn. Nên lựa chọn bóng thông dụng như EL34, EL84 , KT88, KT90, KT120, KT150…
Dù là bóng gì thì đều cần lưu ý chọn bóng dễ dàng thay thế, tìm kiếm trên thị trường vì tuổi thọ của bóng này thường thấp, dưới 2000h. Bóng điện tử luôn luôn có tuổi thọ thấp, nếu bóng khó kiếm thì sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tìm linh kiện thay thế.
Ampli đèn điện tử có thể chạy Class A hoặc Class AB. Class A có ưu điểm đó là cho chất âm ngọt ngào nhưng công suất khá nhỏ. Ampli đèn chạy Class AB tuy vẫn có độ ngọt nhưng k tránh khỏi là sự xuất hiện méo tiếng , nhưng k bằng Class A đổi ngược lại lại cho công suất lớn.
Trong 1 mạch có thể dùng bóng đèn 3 cực hoặc 5 cực. Khi chọn bóng đèn 5 cực người dùng cũng nên kiểm tra xem ampli đó có chạy được ở chế độ đèn 3 cực hay không trước.
Ampli Primaluna sử dụng mạch Audo bias nên khi thay thế k cần cân chỉnh lại chế độ hoạt động của đèn. Đối với những ampli dùng bias cố định thì khi thay thế bóng đèn chúng ta cần cân chỉnh lại chế độ cho phù hợp với thiết kế của nhà sản xuất
Biến áp xuất âm đóng vai trò rất quan trọng đến chất âm của 1 chiếc ampli. Dưới vai trò của người dùng, khó đánh giá đc chất lượng biến áp. Tuy nhiên, chúng ta có thể dựa vào thông số ampli để đánh giá biến áp xuất âm đó có được tốt hay không, hoặc lấy thông tin từ các chuyên viên kỹ thuật. Một biến áp xuất âm của đèn điện tử được coi là tốt khi nó sử dụng lõi sắt từ có hệ số tự thẩm cao, đáp ứng tần số rộng và đầu ra trở kháng dễ phối ghép với đa số hãng loa trên thị trường như 4 ohms, 8 ohms, 16 ohms. Từ đó, người dùng sẽ rất dễ tìm loa cho mình.
Ngoài tất cả yếu tố trên, ta cần quan tâm ampli đèn đó dùng biến áp nối tần trực tiếp từ mạch tiền khuếch đại đến mạch khuếch đại công suất, quan tâm linh kiện điện trở có thể hoạt động ổn định ở điện áp cao nhiệt độ cao không.Sử dụng điện trở hoạt động được ở điện áp rất cao cho sai số rất nhỏ. Tụ điện nổi tầng tốt rất khó sai số trong môi trường điện áp cao
Hữu Đang
Chuyển hàng toàn quốc - Giao hàng, lắp đặt miễn phí trong nội thành Hà Nội.----------------------------------------------------------------------------
Ad1: 50 Lê Ngọc Hân, Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội
Ad2: T10 Grand Building, 30-32 Hòa Mã, Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội
Chủ đề tương tự
