Sở GTVT TP.HCM đã hoàn thành đề án "Thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn thành phố".
Giai đoạn chuẩn bị (2021 – 2022)
Nhiệm vụ chính là xin Thủ Tướng Chính phủ chủ trương thực hiện thí điểm kiểm soát khí thải; Xây dựng và ban hành các chính sách, các quy định về kiểm định xe máy. Trong giai đoạn này, TP cũng sẽ tiến hành chương trình tuyên truyền, vận động sâu rộng về chính sách kiểm soát khí thải.
Giai đoạn thử nghiệm (2023 - 2024)
Xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) đang lưu hành trên địa bàn không kể năm sản xuất, hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải; được dán tem kiểm định khí thải.
Phạm vi kiểm soát bao gồm toàn bộ xe đang lưu hành trên địa bàn toàn thành phố để xây dựng cơ sở dữ liệu khí thải xe máy. Từ đây, cơ quan chức năng bắt đầu phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải và áp dụng cho xe từ 5 năm sử dụng trở lên (xe mới xuất xưởng được dán tem đạt chuẩn khí thải có hiệu lực 5 năm); khu vực quận 1, 3, 5 cho phép xe có khí thải đạt mức 2 được lưu thông, các xe vi phạm sẽ bị phạt hành chính.
Phương thức thực hiện: Giai đoạn này sẽ hoàn thiện chính sách kiểm định xe máy; đầu tư 88 trạm kiểm định và hệ thống lưu trữ dữ liệu; thực hiện kiểm tra khí thải toàn bộ xe đang lưu hành để xây dựng cơ sở dữ liệu khí thải xe máy và thu phí. Người dân thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo (có xác nhận của địa phương) sẽ được miễn phí kiểm tra khí thải và có cơ chế hỗ trợ người dân thay thế xe cũ không đạt chuẩn. Đồng thời, bắt đầu phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải và áp dụng cho xe từ 5 năm sử dụng trở lên.
Giai đoạn thực thi một phần (2025 - 2026)
Đối với xe máy mới: Nhà sản xuất phải dán tem về khí thải (tem xanh) khi bán ra thị trường; nhóm xe dưới 5 năm sử dụng sẽ không phải kiểm tra khí thải;
Đối với xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) từ 5 năm sử dụng trở lên (kể từ ngày đăng ký hoặc chạy dưới 50.000 km) đang lưu hành trên địa bàn không phân biệt hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải.
Phạm vi kiểm soát mở rộng vùng yêu cầu nghiêm ngặt tại các quận 1, 3, 5, 10, Tân Bình. Tùy theo mức tiêu chuẩn khí thải sẽ xác định xe phải kiểm soát theo năm sử dụng (có thể là xe qua 3 năm sử dụng). Song song, thực hiện chính sách tổ chức giao thông các xe không đạt tiêu chuẩn khí thải lưu thông tại các khu vực đã phân vùng.
Phương thức thực hiện: Cập nhật các quy định, chính sách hiện hành của Chính phủ; Đầu tư thêm 78 trạm kiểm định; Nâng mức tiêu chuẩn khí thải hơn mức quy định của TCVN 6438-2018 (dựa trên dữ liệu khí thải xe đo được) và thực hiện chính sách tổ chức giao thông các xe không đạt tiêu chuẩn khí thải lưu thông tại các khu vực đã phân vùng.
Giai đoạn thực thi toàn phần (2027 - 2030)
Đối với xe máy mới: Nhà sản xuất phải dán tem về khí thải (tem xanh) khi bán ra thị trường; cân nhắc điều chỉnh thời gian kiểm tra khí thải lần đầu đối với xe mới lưu hành (có thể giảm từ 5 năm xuống 3 năm hoặc hơn nữa tùy theo kết quả đo khí thải và tiêu chuẩn khí thải mới) sẽ không phải kiểm tra khí thải.
Xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) đang lưu hành trên địa bàn không kể hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải.
Thời điểm này, TP sẽ mở rộng vùng yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn khí thải cho 13 quận trung tâm gồm quận 1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, Tân Bình, Tân Phú, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Gò Vấp.
Thời gian thực hiện kiểm định trung bình cho một xe là 10 phút (bao gồm cả thời gian chuẩn bị, thời gian nhập thông tin khách hàng), mỗi ngày một trạm kiểm định sẽ thực hiện được 10 xe/giờ * 8 giờ = 80 xe/ngày. Giả thiết xe vào trạm kiểm định liên tục, năng suất tối đa trong năm của trạm sẽ là: 80 * ( 5 ngày/tuần * 52 tuần/năm - 10 ngày lễ ) = 12.000 xe/năm.
Tính ra, chi phí thu hồi vốn đầu tư trạm sau khi cộng thêm 10% thuế VAT là 32.500 đồng. Chi phí cấp giấy chứng nhận, dán tem là 1.000 đồng/xe (bao gồm việc tạo phôi, in ấn, quản lý...).
Như vậy, với các giả thiết có lợi nhất thì giá dịch vụ kiểm định khí thải cho 1 xe máy là 33.500 đồng/xe. Thực tế, quá trình kiểm định khí thải tại các trạm sẽ không diễn ra liên tục, do đó năng suất kiểm định chỉ dự kiến bằng 70% năng suất tối đa, khi đó giá kiểm định tính toán là 50.000 đồng/xe/ lần kiểm định.
"Với mức giá 50.000 đồng/năm/xe sẽ không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của dân. Qua khảo sát, lấy ý kiến của người dân về vấn đề này cho thấy có tới 93% người được phỏng vấn đồng ý với mức thu 50.000 đồng. Hoạt động kiểm định khí thải xe máy mang tính chất dịch vụ vì mục đích bảo vệ môi trường nên phải có nguồn thu hợp lý để bù lại chi phí đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, hao phí lao động bỏ ra" - đề án nêu rõ.
Số liệu khảo sát từ chương trình thí điểm cho thấy, tính đến tháng 9.2020, trên địa bàn TP.HCM có khoảng 7,4 triệu xe máy, trong đó lượng xe trên 10 năm sử dụng chiếm tới 67,89%. Đây là những loại xe thường có lượng phát thải vượt tiêu chuẩn hiện hành. Trong trường hợp TP không thực hiện kiểm soát khí thải xe máy, hằng năm lượng khí thải gia tăng thêm từ loại phương tiện này với CO là 68.479 tấn/năm, tương ứng với mức gia tăng là 15,88%/năm; với Hydrocarbon (HC) là 4.475 tấn/năm tương ứng với mức gia tăng là 12,85%/năm. Nếu thực hiện kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy thì lượng khí thải giảm sẽ là 56.403 tấn CO/năm (giảm 13,1%) và 4.808 tấn HC/năm (giảm 13,8%).
Nguồn: Thanh niên
4 giai đoạn thực hiện
Lộ trình thực hiện kiểm soát khí thải xe máy trên địa bàn thành phố được đề xuất gồm 4 giai đoạn như sau:Giai đoạn chuẩn bị (2021 – 2022)
Nhiệm vụ chính là xin Thủ Tướng Chính phủ chủ trương thực hiện thí điểm kiểm soát khí thải; Xây dựng và ban hành các chính sách, các quy định về kiểm định xe máy. Trong giai đoạn này, TP cũng sẽ tiến hành chương trình tuyên truyền, vận động sâu rộng về chính sách kiểm soát khí thải.
Giai đoạn thử nghiệm (2023 - 2024)
Xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) đang lưu hành trên địa bàn không kể năm sản xuất, hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải; được dán tem kiểm định khí thải.
Phạm vi kiểm soát bao gồm toàn bộ xe đang lưu hành trên địa bàn toàn thành phố để xây dựng cơ sở dữ liệu khí thải xe máy. Từ đây, cơ quan chức năng bắt đầu phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải và áp dụng cho xe từ 5 năm sử dụng trở lên (xe mới xuất xưởng được dán tem đạt chuẩn khí thải có hiệu lực 5 năm); khu vực quận 1, 3, 5 cho phép xe có khí thải đạt mức 2 được lưu thông, các xe vi phạm sẽ bị phạt hành chính.
Phương thức thực hiện: Giai đoạn này sẽ hoàn thiện chính sách kiểm định xe máy; đầu tư 88 trạm kiểm định và hệ thống lưu trữ dữ liệu; thực hiện kiểm tra khí thải toàn bộ xe đang lưu hành để xây dựng cơ sở dữ liệu khí thải xe máy và thu phí. Người dân thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo (có xác nhận của địa phương) sẽ được miễn phí kiểm tra khí thải và có cơ chế hỗ trợ người dân thay thế xe cũ không đạt chuẩn. Đồng thời, bắt đầu phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải và áp dụng cho xe từ 5 năm sử dụng trở lên.
Giai đoạn thực thi một phần (2025 - 2026)
Đối với xe máy mới: Nhà sản xuất phải dán tem về khí thải (tem xanh) khi bán ra thị trường; nhóm xe dưới 5 năm sử dụng sẽ không phải kiểm tra khí thải;
Đối với xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) từ 5 năm sử dụng trở lên (kể từ ngày đăng ký hoặc chạy dưới 50.000 km) đang lưu hành trên địa bàn không phân biệt hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải.
Phạm vi kiểm soát mở rộng vùng yêu cầu nghiêm ngặt tại các quận 1, 3, 5, 10, Tân Bình. Tùy theo mức tiêu chuẩn khí thải sẽ xác định xe phải kiểm soát theo năm sử dụng (có thể là xe qua 3 năm sử dụng). Song song, thực hiện chính sách tổ chức giao thông các xe không đạt tiêu chuẩn khí thải lưu thông tại các khu vực đã phân vùng.
Phương thức thực hiện: Cập nhật các quy định, chính sách hiện hành của Chính phủ; Đầu tư thêm 78 trạm kiểm định; Nâng mức tiêu chuẩn khí thải hơn mức quy định của TCVN 6438-2018 (dựa trên dữ liệu khí thải xe đo được) và thực hiện chính sách tổ chức giao thông các xe không đạt tiêu chuẩn khí thải lưu thông tại các khu vực đã phân vùng.
Giai đoạn thực thi toàn phần (2027 - 2030)
Đối với xe máy mới: Nhà sản xuất phải dán tem về khí thải (tem xanh) khi bán ra thị trường; cân nhắc điều chỉnh thời gian kiểm tra khí thải lần đầu đối với xe mới lưu hành (có thể giảm từ 5 năm xuống 3 năm hoặc hơn nữa tùy theo kết quả đo khí thải và tiêu chuẩn khí thải mới) sẽ không phải kiểm tra khí thải.
Xe máy (gồm cả xe hai bánh và ba bánh) đang lưu hành trên địa bàn không kể hãng sản xuất, dung tích xylanh, địa phương đăng ký (biển thành phố hoặc biển ngoại tỉnh)... đều phải đo kiểm tra khí thải.
Thời điểm này, TP sẽ mở rộng vùng yêu cầu nghiêm ngặt về tiêu chuẩn khí thải cho 13 quận trung tâm gồm quận 1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, Tân Bình, Tân Phú, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Gò Vấp.
Người dân trả chi phí bao nhiêu?
Theo đơn vị xây dựng đề án, với chi phí đầu tư một trạm kiểm định (1 thiết bị đo khí thải) được tính toán khoảng 354,4 triệu đồng cho một năm, giá dịch vụ kiểm định khí thải được tính toán để thu hồi như sau:Thời gian thực hiện kiểm định trung bình cho một xe là 10 phút (bao gồm cả thời gian chuẩn bị, thời gian nhập thông tin khách hàng), mỗi ngày một trạm kiểm định sẽ thực hiện được 10 xe/giờ * 8 giờ = 80 xe/ngày. Giả thiết xe vào trạm kiểm định liên tục, năng suất tối đa trong năm của trạm sẽ là: 80 * ( 5 ngày/tuần * 52 tuần/năm - 10 ngày lễ ) = 12.000 xe/năm.
Tính ra, chi phí thu hồi vốn đầu tư trạm sau khi cộng thêm 10% thuế VAT là 32.500 đồng. Chi phí cấp giấy chứng nhận, dán tem là 1.000 đồng/xe (bao gồm việc tạo phôi, in ấn, quản lý...).
Như vậy, với các giả thiết có lợi nhất thì giá dịch vụ kiểm định khí thải cho 1 xe máy là 33.500 đồng/xe. Thực tế, quá trình kiểm định khí thải tại các trạm sẽ không diễn ra liên tục, do đó năng suất kiểm định chỉ dự kiến bằng 70% năng suất tối đa, khi đó giá kiểm định tính toán là 50.000 đồng/xe/ lần kiểm định.
"Với mức giá 50.000 đồng/năm/xe sẽ không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của dân. Qua khảo sát, lấy ý kiến của người dân về vấn đề này cho thấy có tới 93% người được phỏng vấn đồng ý với mức thu 50.000 đồng. Hoạt động kiểm định khí thải xe máy mang tính chất dịch vụ vì mục đích bảo vệ môi trường nên phải có nguồn thu hợp lý để bù lại chi phí đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, hao phí lao động bỏ ra" - đề án nêu rõ.
Số liệu khảo sát từ chương trình thí điểm cho thấy, tính đến tháng 9.2020, trên địa bàn TP.HCM có khoảng 7,4 triệu xe máy, trong đó lượng xe trên 10 năm sử dụng chiếm tới 67,89%. Đây là những loại xe thường có lượng phát thải vượt tiêu chuẩn hiện hành. Trong trường hợp TP không thực hiện kiểm soát khí thải xe máy, hằng năm lượng khí thải gia tăng thêm từ loại phương tiện này với CO là 68.479 tấn/năm, tương ứng với mức gia tăng là 15,88%/năm; với Hydrocarbon (HC) là 4.475 tấn/năm tương ứng với mức gia tăng là 12,85%/năm. Nếu thực hiện kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy thì lượng khí thải giảm sẽ là 56.403 tấn CO/năm (giảm 13,1%) và 4.808 tấn HC/năm (giảm 13,8%).
Nguồn: Thanh niên
Chủ đề tương tự
