NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ KHÀN TIẾNG:
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến khàn tiếng, nhưng tựu chung có thể phân ra làm 2 nhóm như sau:
NGUYÊN NHÂN DO TỔN THƯƠNG TRÊN DÂY THANH
Viêm mãn, hạt xơ, nang nước, polype dây thanh :
Thường gặp ở những người có công việc thường phải nói nhiều, nói to như giáo viên, phát thanh viên, người bán hàng, diễn viên kịch… rất dễ mắc bệnh trên . Biểu hiện thường thấy là khàn tiếng hoặc mất tiếng.
Khàn tiếng ảnh hưởng rõ rệt đến hoạt động nghề nghiệp, có người thậm chí phải nghỉ việc, bỏ nghề.Tỷ lệ người mắc khàn tiếng do nguyên nhân này khá cao. Bệnh liên quan tới nhiều yếu tố nguy cơ như thời gian làm việc kéo dài, cường độ của giọng lớn, thói quen hút thuốc lá, uống rượu hoặc mắc một số bệnh kèm theo như viêm mũi xoang (chủ yếu là các viêm xoang sau), viêm amidan, viêm dạ dày… Những người làm việc trong môi trường tiếng ồn cao, bụi bẩn, độc hại, nhất là bụi than và bụi hóa chất… cũng dễ mắc bệnh.
Nội soi : thấy những tổn thương tại chỗ như viêm mạn tính (làm dây thanh dày và cứng, rung động kém),
hạt xơ dây thanh,
polyp dây thanh,
u nang dây thanh
Ung thư dây thanh:
Thường gặp ở người khoảng 40 tuổi, hút thuốc lá nhiều, kéo dài, khàn tiếng ngày càng tăng, thỉnh thoảng ho khan, giai đoạn sau ho khạc ra máu; giọng nói cứng, sút cân.
Nội soi phát hiện u, sùi niêm mạc dây thanh, giai đoạn trễ có thể
ung thư xâm lấn vào xoang lê, thực quản gây nuốt đau, nuốt vướng. U chèn ép vào khí quản gây khó thở. Nếu phát hiện sớm nên điều trị bằng phẫu thuật cắt u và xạ trị , bệnh gần như khỏi.
Lao thanh quản:
Hay gặp sau một lao phổi (55%) hoặc lao hạch, tuổi từ 20-40. Lao thanh quản chia ra ba giai đoạn:
- Nói khàn, giọng đôi, dần dần mất tiếng, ho khan.
Nội soi : thấy thanh quản bạc màu, sụn phễu màu đỏ.
- Giọng trầm, thấp, run run, khó thở, tiếng nói rè.
Nội soi:có thể thấy tổn thương lao và các hạt lao trên dây thanh.
- Bệnh nhân mất giọng, nuốt rất đau đớn, không ăn uống được.Giai đoạn trễ có thể dẫn đếnsẹo hẹp thanh- khí quản, gây khó thở.
Nội soi :có thể thấy tổn thương sùi, loét, giả mạc trắng, bề mặt tổn thương “dơ” và các hạt lao trên dây thanh, thường có kèm theo lao phổi, bệnh nhân sẽ được sinh thiết ra giải phẩu bệnh lao và sẽ được điều trị kháng lao.
NGUYÊN NHÂN DO HỆ THẦN KINH
Tổn thương dây thần kinh quặt ngược gây liệt dây thanh :
Do viêm, sau mổ bướu cổ, sau chấn thương thanh quản,mổ ngực, u trung thất,
u phổi di căn trung thất gây xâm lấn, chèn ép : Khàn tiếng, phát âm bé, phát âm khó khăn rồi không phát âm được, không khó nuốt. Ngoài ra các bệnh lý khác cũng gây khàn giọng như u thực quản, hạch ở quanh khí phế quản, phình tách động mạch chủ, u tuyến giáp trạng. Thường bệnh phát triển âm thầm hay rầm rộ, nhưng khi gây khàn tiếng là thường giai đoạn cuối, bệnh tiến triển rất nặng, tiên lượng xấu.
Nội soi : thấy một bên dây thanh không cử động. Khi liệt lâu, dây thanh teo lại, sụn phễu vẹo sang bên.
Tổn thương não gây liệt dây thanh:
Do các bệnh u não, tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não, viêm não, làm tổn thương vùng Broca. Thường nói ngọng và mất tiếng, kèm theo liệt họng, liệt màn hầu cùng với các triệu chứng thần kinh như liệt nửa người, có khi hôn mê.
Nội soi : phát hiện liệt dây thanh một hoặc hai bên tùy theo bệnh lý thần kinh