Đối với nhiều người, xe hơi chỉ đơn giản là một cỗ máy có phần khung thép và động cơ. Tuy nhiên, sự thật không phải vậy. Công nghiệp ô tô là ngành sản xuất tổng hợp cần huy động nhiều nguồn tài nguyên và công nghệ từ nhiều nhóm ngành khác nhau.
Lầm tưởng về chip xe hơi
Chip bán dẫn là thành phần thiết yếu trong cấu tạo xe hơi đời mới. Chip không chỉ xuất hiện ở hệ điều hành, hệ thống giải trí mà còn ở các bộ phận truyền lực và phanh và các cảm biến quanh xe.
Mọi người thường nghĩ trên xe hơi chỉ có vài con chip ở hệ thống ECU hay hệ thống an toàn chủ động. Tuy nhiên thực tế trên xe hơi có hơn 1.000 con chip. Xe càng hiện đại thì số lượng chip càng nhiều, có thể lên đến 3.000 con.
Chính vì vậy, khi cả thế giới đối mặt với khủng hoảng thiếu hụt chip, ngành công nghiệp ô tô cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Những con chip nhỏ bé có thể nắm nhiều vai trò quan trọng trên xe hơi
Số lượng chip trung bình trên xe hơi nhiều hơn rất nhiều
Trung bình một chiếc xe có hàng trăm bộ phận bán dẫn. Kéo theo đó là có khoảng 1.400 loại chip trên xe. Số lượng này chỉ có ngày càng tăng thêm chứ không hề giảm đi.
Nguyên nhân là khi khi ngành công nghiệp ô tô dịch chuyển sang sản xuất xe điện, xe lái tự động. Nhu cầu về chip và chip công nghệ cao càng nhiều hơn. Một chiếc xe hiện đại có thể sở hữu đến 3.000 con chip.
Chip bán dẫn là thành phần cốt lõi kiểm soát các hệ thống quan trọng của xe từ Navigation, Bluetooth, đến cả cần gạt nước trên kính chắn gió.
Xe càng hiện đại càng tốn chip
Dù sử dụng số lượng chip lớn, nhưng không phải bộ phận nào của xe hơi cũng dùng chip công nghệ cao.
Đa phần các chip được sử dụng trong xe hơi là loại cơ bản, vốn được sản xuất theo các dây chuyền và công nghệ cũ. Tuy nhiên, ở các bộ phận "đầu não" của xe hơi như ECU, hệ thống thông tin giải trí, hệ thống an toàn, trợ lái… độ phức tạp của các chip cũng cao hơn và tiêu tốn nhiều tài nguyên chip hơn.
Lẽ đương nhiên, một chiếc xe càng hiện đại, sử dụng nhiều công nghệ phức tạp thì lượng chip cũng tốn nhiều hơn.
Xe càng hiện đại càng tốn chip
Đó là lý do mà các hãng xe chậm giao các phiên bản cao cấp (vốn lắp đầy công nghệ an toàn, trợ lái bán tự động). Thậm chí trong thời gian thiếu hụt chip này, Peugeot đã sử dụng lại cụm đồng hồ analog thay vì cụm đồng hồ kỹ thuật số. GM đã loại bỏ bộ điều chỉnh công suất động cơ cho động cơ 8 xi-lanh.
Hyundai-Kia Motors cũng phải sử dụng phương án tiêu cực này khi cắt tính năng tránh va chạm phía sau và hỗ trợ đỗ xe thông minh từ xa...
Tại sao lại có sự thiếu hụt chip?
Theo nghiên cứu của ngân hàng đầu tư nổi tiếng Goldman Sachs, sự thiếu hụt chất bán dẫn và chip sẽ ảnh hưởng sâu rộng nhất từ trước đến nay với số lượng công ty bị tác động "đáng kinh ngạc". Các công ty bị ảnh hưởng thuộc rất nhiều lĩnh vực khác nhau, từ xuất sản phẩm thép, bê tông, nhà máy bia... cho đến các ngành điện tử gia dụng, thiết bị điện tử. Thậm chí, ngay cả ngành sản xuất xà phòng cũng bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng chip.
169 ngành công nghiệp trên toàn cầu sẽ bị tác động bởi việc tình trạng thiếu chip năm nay và có thể kéo dài đến 2022.
Tại sao:
Do chiến tranh thương mại, do các hãng xe tính toán sai lầm và do nhu cầu chip tăng vọt trong thời đại dịch COVID-19 đã gây ra khủng hoảng thiếu hụt chip toàn cầu.
- Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung ảnh hưởng nặng nề đến Huawei, khiến cho tập đoàn này và một số công ty Trung Quốc khác gom chip số lượng lớn trước khi bị “cấm cửa”.
- Khi đại dịch COVID-19 diễn ra, các hãng xe dự đoán khách hàng sẽ hạn chế mua xe nên đã giảm bớt các đơn đặt hàng chip. Tuy nhiên, nhu cầu mua xe của khách hàng quay trở lại sớm hơn dự kiến của các hãng.
- Khi nhiều nước thực hiện giãn cách xã hội, nhu cầu giải trí làm việc tại nhà của người dân rất cao. Nhu cầu mua máy chơi game, điện thoại, máy tính… tăng mạnh khiến cho lượng chip công nghệ cao thiếu hụt.
- Các công ty sản xuất chip sau khi mất các đơn hàng từ hãng xe đã chuyển dịch sang sản xuất chip cho đồ điện tử. Nguồn cung chip không thể được bật - tắt bằng một công tắc bởi các nhà máy sản xuất vi mạch trị giá hàng tỷ USD được thiết kế để hoạt động 24/7, 365 ngày một năm. Việc thay đổi dây chuyền sản xuất cho một mẫu chip mới có thể mất từ vài tuần đến vài tháng, chưa kể việc bổ sung năng lực chế tạo wafer mới khiến nhà sản xuất mất hàng năm và tiêu tốn hàng tỷ USD. Họ khó dịch chuyển sản xuất kịp thời, buộc các hãng xe phải chờ.
Thiếu hụt chip ảnh hưởng nặng nề đến ngành sản xuất xe
Lĩnh vực sản xuất ô tô phụ thuộc vào chip cho mọi thứ, từ hệ thống điều khiển ECU đến hệ thống hỗ trợ người lái. Chính vì thế ngành công nghiệp ô tô đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Phần lớn các nhà sản xuất ô tô đã trở tay không kịp vì đa số chưa nhận thức được tầm quan trọng của chip bán dẫn đối với các mẫu xe mới.
Các công ty như Ford, Volkswagen và Jaguar Land Rover đã đóng cửa các nhà máy, sa thải công nhân và cắt giảm sản xuất xe vì thiếu hụt chip.
Stellantis, liên minh sản xuất ô tô lớn thứ 4 thế giới cho biết, tình trạng thiếu chip đã trở nên tồi tệ hơn từ đầu năm 2021 và sự gián đoạn có thể kéo dài đến năm 2022.
Nissan được cho là đã loại bỏ hệ thống định vị Navigation trên những chiếc xe thường có, trong khi Ram Trucks đã ngừng trang bị cho mẫu bán tải 1500 tính năng cảnh báo điểm mù.
Renault cũng không còn đặt màn hình lái kỹ thuật số kích thước lớn sau vô lăng của một số mẫu xe nhất định.
Gần đây nhất là Ford với quyết định tạm ngừng sản xuất dòng F-150 Raptor tại nhà máy ở Michigan trong 2 tuần từ ngày 5 tháng 4. Kế hoạch tăng ca sản xuất cho các tuần từ 26/4, 10/5, 31/5 và 21/6 đều bị hủy bỏ.
Không chỉ riêng nhà máy ở Dearborn, Michigan, 5 nhà máy khác của Ford ở Bắc Mỹ cũng rơi vào khủng hoảng thiếu chip tương tự. Trong đó bao gồm nhà máy lắp ráp F-150 tại Kansas, nhà máy lắp ráp Chicago - nơi đang chế tạo Explorer và Lincoln Aviator. Riêng nhà máy Louisville ở Kentucky sẽ vẫn sản xuất giới hạn 2 dòng xe là Ford Escape và Lincoln Corsair trong 2 tuần tới.
Mazda - Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã cắt giảm sản lượng của các mẫu xe như CX-5, CX-30 và Mazda3 sedan do thiếu chip sử dụng cho hệ thống phanh và các bộ phận an toàn.
Mazda sẽ giảm sản lượng nội địa của CX-5 khoảng 3.900 xe trong tháng này và nhiều nhất là 6.000 chiếc trong tháng 3. Mazda cũng có thể cắt giảm số lượng Mazda3 và CX-30 sản xuất tại Nhật Bản, Trung Quốc và Mexico.
Hyundai và Toyota là số ít hãng xe ít chịu ảnh hưởng. Tuy nhiên, mới đây Hyundai cũng đã phải lên tiếng vì thiếu hụt chip. Tình trạng này khiến hãng chậm giao các đơn hàng Tucson, Avante, Kona từ 3 đến 6 tháng. Genesis cũng chung số phận với dòng GV70, GV80.
Thị trường Việt Nam có bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu chip này không?
Tất nhiên là có dù hàm lượng trang bị công nghệ cao đôi khi không bằng các thị trường Mỹ hay Châu Âu nhưng các xe cả lắp ráp và nhập khẩu tại Việt Nam đang bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu chip này.
Các mẫu xe có giá trên 800 triệu tại Việt Nam với các bản cao cấp đa phần đều trang bị hệ thống an toàn chủ động, các tính năng cảnh báo điểm mù, cảnh báo va chạm, đồng hồ lái kỹ thuật số,... nên việc bị ảnh hưởng là chắc chắn.
Các hãng xe, mẫu xe sang nhập khẩu chắc chắn trong thời gian tới sẽ xảy ra tình trạng khan hàng do nguồn cung từ nhà máy tại Mỹ hay châu Âu đang khó khăn. Đặc biệt là các xe nhập Mỹ. Khi đó, hoặc là thời gian giao xe lâu hơn, hoặc người mua sẽ phải trả nhiều tiền hơn mới có xe sớm.
Chỉnh sửa cuối:
Chủ đề tương tự
