Một lần, Đào Tử đang ngồi trên cầu Hậu Giang nhâm nhi li trà, dưới cầu là dòng nước đen xì thối hoắc của kênh Lò Gốm, thì có người đến hỏi:
- Thưa người, tại sao nhàn cư lại vi bất thiện ạ?
- Chào anh bạn trẻ. Câu nói đó không đúng hoàn toàn, nó chỉ đúng với một số người mà bản năng cướp giết hiếp còn lấn át phần lý trí của người đó.
- Ngài có thể giải thích rõ hơn được không?
- Bạn thân mến, con người ta ngay khi sinh ra, luôn luôn có hai phần, phần thích cướp giết hiếp, và phần thích cho thương chịch. Tùy hoàn cảnh giáo dục mà phần nào có cơ hội phát triển lấn lướt, phần nào bị đè nén tiêu diệt. Trong cuộc sống cơm áo gạo tiền, người ta phải lo chạy kiếm cơm nuôi miệng, áo bọc thân nên hai cái bản năng kia không có cơ hội bộc lộ. Khi người ta no cơm ấm áo rồi, có thời gian rảnh, thì bản năng của mối người mới bọc lộ ra.
Kẻ thích cướp giết hiếp thì lấy việc gây đau khổ cho người khác làm vui, biểu hiện của những kẻ này là: câu cá, săn bắn, ném đá tàu hỏa, đâm bị thóc chọc bị gạo, trêu gẹo kẻ khác, nói chung, chúng sẽ rất vui khi nhìn thấy người khác khổ. Bệnh hoạn hơn là chúng giết người và hiếp người vô cớ, loại đấy có pháp luật ngiêm trị, ta không cần bàn tới ở đây.
Kẻ thích cho thương chịch thì lấy việc làm người khác vui để làm vui cho mình, biểu hiện của những kẻ này là: nói chuyện cười, làm từ thiện, dạy điều nhân ngĩa cho chúng sinh, yêu thương mọi người như chính bản thân anh ta.
- Ngài có biết những kẻ ngày đêm tụ tập trên mạng, ở cái mục CNL của OS không?
- Tôi có biết nhiều trong số họ. 70% trong số họ là những người mà phần cướp giết hiếp đang lấn lướt trong người họ. Bọn này nếu để chúng quay cuồng với cơm áo gạo tiền thì chúng sẽ không lộ bản năng, nhưng không may, chúng lại rất rảnh. Kẻ thì được vợ nuôi, kẻ thì có lương hưu, kẻ thì một năm đẩy 2 công hóa chất tàu cho bệnh viện là ngồi chơi cả năm, kẻ thì được bố mẹ lấy tiền của dân đút vào miệng, kẻ thì làm trưởng phòng hay giám đốc bộ phận lương tháng 30 - 50 chai cả ngày chỉ nói 3 tiếng chỉ tay 2 cái. Chúng nhậu nhẹt từ sáng tới chiều, nhậu mãi rồi cũng chán, chúng không biết làm gì, lúc bấy giờ, bản năng chúng sẽ trỗi dạy, sui khiến chúng làm những điều mà bản năng muốn, và ngiệp chướng được bắt đầu từ đây. Thoạt tiên, chúng chửi lẫn nhau. Bất cứ ai trong chúng làm điều gì mới là chúng chửi, hoặc không làm gì chúng cũng chửi. Khoe xe chúng cũng chửi mà không có xe chúng cũng chửi. Sau đó chúng còn hẹn hò nhau ra ngoài để chém nhau, bọn khác xúm vào kích động thêm để cuộc chiến thêm phần máu lửa. Chửi nhau, chém nhau rồi cũng chán, chúng kéo nhau đi các bót khác để chửi nhau với người lạ, lấy việc bót khác bị xóa thớt làm vui, hơn nữa, nếu thành viên bót khác bị bem nich thì chúng còn vui hơn. Bọn này, so với bọn trẻ trâu ném đá vào xe lửa, hình thức thì khác nhau, mà bản chất hành động thì hoàn toàn giống nhau. Hay có thể nói, bọn già đầu này không khác bọn trẻ trâu là mấy.
- Vậy trên CNL đó có người tốt không?
- Có, bạn hãy tìm những người nào không bị lôi cuốn vào những cuộc chửi nhau thâu đêm suốt sáng, những người chỉ nói điều nhân ngĩa, yêu thương, những người lên án chiến tranh ca ngợi hòa bình, là những người bạn nên tìm đến để học hỏi, kết bạn thâm giao.
- Xin đa tạ người, chúc người một buổi chiều vui vẻ
- Cảm ơn anh bạn trẻ, chúc anh một buổi chiều tốt lành.
(Trích: Đào Tử liệt truyện)
