Tối Chủ nhật trong lúc không có việc gì làm (block máy đang lênh đênh trên đường từ Mẽo về VN) nên em viết thêm bài về các đồ nghề cần thiết cho dự án này. Lần này em tập trung vào thiết bị đo đạt, là yếu tố cực kì quan trọng trong quá trình độ động cơ.
Vì tiêu chuẩn kỹ thuật của hãng yêu cầu đo đạt chi tiết đến 1/1000mm nên các dụng cụ đo của em cũng phải đạt tiêu chuẩn này (độ chia là 1/1000mm, độ lập đi lập lại là +- 2/1000mm).
1) Micrometer hay còn gọi là Panme:
Đa phần dùng để do đường kính ngoài (có cả version để đo đường kính trong nhưng em không dùng tới). Ngoài ra cũng có thể dùng để set zero cho đồng hồ đo lỗ. Panme của em là loại điện tử có độ chia là 1/1000m và độ chính xác là +- 2/1000mm. Tiêu chuẩn này hoàn toàn dư cho nhu cầu đo đạt thông số kỹ thuật của chi tiết máy.
View attachment 645164
3 loại này thì có thể đo các kích thước từ 0 đến 150mm. Trong block máy thì sẽ có những bộ phận cần đo như nhau: piston, piston pin, cốt máy, valve stem, set zero cho đo đường kính trong của các lỗ xylanh, lỗ connecting rod...
View attachment 645132
Dùng để đo đường kính ngoài của piston
View attachment 645133
Đo đường kính của các jornal của cốt máy.
2) Đồng hồ so:
Giống như cái tên của nó, đồng hồ so là dùng để so sánh kích thước cần đo với kích thước chuẩn (hoặc đc thiết lập từ trước). Do các kích thước hãng yêu cầu chi tiết đến 1/1000mm nên đồng hồ so cũng phải đáp ứng được yêu cầu này.
View attachment 645168
Chủ yếu được dùng để đo độ lệch trục, độ võng, độ lõm, xác định điểm top dead center của piston, top dead center của trục cam... Ngoài ra đồng hồ so còn được dùng kết hợp với thước đo lỗ để đo đường kính của lỗ.
3) Thước đo lỗ:
Dùng để đo đường kính trong của một lỗ tròn. Thường sẽ dùng panme để set một kích thước chuẩn rồi mình dùng đồng hồ so để so sánh kích thước lỗ cần đo với kích thước chuẩn này. Thước đo lỗ này là cực kì quan trọng trong gia công block máy, xoáy lòng xylanh. Gần như đây là dụng cụ được dùng nhiều nhất và không thể thiếu... Ngoài ra còn dùng để đo đường kính của các lỗ khác như lỗ connecting rod, lỗ pin của piston, lỗ lòng miễn của block máy...
View attachment 645166
View attachment 645131
View attachment 645134
Thường thì các dụng cụ đo này đều có khả năng chống nước, chống va đập và chống dầu mỡ để có thể sử dụng trong môi trường cơ khí gia công động cơ.
4) Thước siêu thẳng và thước lá lúa:
Thước thẳng là cây thước có cạnh cực kỳ thẳng (độ lệch dưới 2/1000mm). Thước lá lúa (feeler gauge) là những tấm lá được gia công với các độ dày khác nhau (nhỏ nhất là 0.03mm). Kết hợp 2 món này lại thì có thể làm được nhiều chuyện. Quan trọng nhất là dùng để đo độ phẳng của một bề mặt nào đó, trong trường hợp này là độ phẳng của block máy, độ phẳng của mặt culasse...
View attachment 645165
View attachment 645129
View attachment 645130
Ngoài ra thước lá lúa còn được sử dụng để set khe hở của nhiều bộ phận khác điển hình như set khe hở của bạc (ring gap), khe hở giữ bạc và piston (piston groove gap)... Những khe hở này cực kì quan trọng trong việc vận hành của động cơ.
5) Thước kẹp (caliper):
Dùng để đo khoảng cách, đường kính ngoài, đường kính trong, độ sau của rất nhiều bộ phận nhưng yêu cầu chính xác không cao (+- 10/100). Bản thân thước kẹp có độ chính xác khá cao là 1/100mm nhưng do thao tác gá đo không thể nào chuẩn được nên sai số do thao tác rất cao.
View attachment 645162
6) Cần siết lực (torque wrench):
Là dụng hoàn toàn không thể thiếu cho bất cứ garage nào. Tất cả con ốc trong một chiếc xe đều được hãng yêu cầu siết ở một lực siết cụ thể. Tuy độ chính xác không cần phải cao (+-2% của dãy lực) nhưng như vậy thôi là đã rất cần thiết. Đặc biệt trong block máy, 100% những con ốc đều phải được siết đúng lực quy định. Đơn thuần không phải siết để con ốc không bung ra, mà là siết để bản thân vật liệu không bị phồng nếu siết quá nhẹ, hoặc bị bóp méo nếu quá chặt.
View attachment 645163
Em dùng 2 cây với dãy lực từ 20-100Nm và 20-200Nm. Đây là loại điện tử rất tiện dụng và chính xác.
View attachment 645180
Siết ốc connecting rod cũng phải đúng lực nếu không cái lỗ sẽ bị méo...
View attachment 645183
Siết ốc đầu culass cũng là những vị trí cực kì quan trọng. Nếu siết không đúng lực thì chắc chắn ron culasse sẽ không hoạt động tốt (dẫn đến rò rỉ).
7) Đồng hồ đo góc siết ốc:
Là một đồng hồ được gá vào tung gian giữ cần siết và đầu ốc. Mục đích chính là để đo góc mà cần siết vừa siết con ốc. Một số con ốc được hãng thiết kế theo kiểu "stretch bolt" (co giãn được). Vì đây chính là sức bền vậy liệu sẽ quyết định lực kéo của con ốc. Những loại ốc này mình không thể siết bằng cần siết lực được vì đồng hồ lực không bao giờ chính xác (con ốc bị giãn), mà chúng ta chỉ có thể siết theo một góc mà hãng quy định. Thường thì những loại ốc này được sử dụng chỉ 1 lần.
View attachment 645169
View attachment 645181
Ốc bắt block máy (main bolt) của Subaru là loại "stretch bolt" nên mình phải siết bằng cách đo góc siết theo đúng quy định của hãng.
8) Cân tiểu ly:
Cân tiểu ly là dùng để cân các bộ phận của máy, điển hình là piston và connecting rod để cân khối lượng của các cặp piston và rod cho đều nhau (trong khoảng +- 0.5g). Piston và rod đều nhau thì máy chạy mới êm, tua mới cao được.
View attachment 645190
View attachment 645167
Và còn một số món dụng cụ đo đạt khác như đồng đo đo áp suất buồng đốt, đồng hồ đo độ rò rỉ buồng đốt, đồng hồ áp suất lốp, đồng hồ áp suất dầu, đồng hồ nhiệt độ...
(còn tiếp... còn rất rất dài...)
