Xe có hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian 4WD có thể chủ động chuyển trạng thái hoạt động của xe từ 1 cầu sang 2 cầu và ngược lại. Trong thế giới dẫn động hai cầu, hệ dẫn động 4 bánh 4WD gần như bị quên lãng còn hệ dẫn động AWD ngày càng hiện đại, tiện dụng và được ưa chuộng. Vì sao lại có điều này? Mời các bác cùng tìm hiểu.
* Ảnh minh họa: hệ dẫn động 4WD
Hệ dẫn động 4WD là gì?
Trên những dòng xe trang bị
hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian 4WD, người lái có thể chủ động chuyển trạng thái hoạt động của xe từ 1 cầu sang 2 cầu và ngược lại. Tất cả được thực hiện thông qua một hộp chuyển đổi, hay còn gọi là hộp số phụ với 3 chế độ gài cầu gồm chế độ một cầu nhanh 2H, chế độ hai cầu nhanh 4H và chế độ hai cầu chậm 4L.
Trước đây, người lái thường phải dừng xe và về mo (số N) để chuyển cầu. Tuy nhiên, những dòng xe 4WD ngày nay trang bị tính năng gài cầu điện tử, giúp người dùng có thể chuyển từ 2H sang 4H và ngược lại trong lúc đang di chuyển. Trên các xe 4WD này, chỉ duy nhất trường hợp chuyển giữa một cầu nhanh 2H hoặc hai cầu nhanh 4H qua hai cầu chậm 4L, người lái mới cần phải dừng xe và chuyển số về N (với xe số tự động) hoặc đạp côn (với xe số sàn)
* Ảnh minh họa: chọn chế độ gài cầu trên xe hai cầu 4WD
Hệ dẫn động 4WD được tạo ra để có thể di chuyển trong nhiều điều kiện mặt đường khác nhau. Từ những cung đường bằng phẳng, đường nhựa, đường mòn cho đến chinh phục những cung đường trơn trượt, đường bùn sình lầy lội, kể cả các mục đích đặc biệt như di chuyển trên cát, off-road, vượt địa hình dốc đá…
Video giới thiệu về hệ dận động 4WD của Otosaigon
Ưu nhược điểm của hệ dẫn động 4WD
Ưu điểm hệ dẫn động 4WD
- Cho phép người dùng chủ động lựa chọn 1 hoặc 2 cầu linh hoạt. Điều này giúp chiếc xe hai cầu bán thời gian đa dụng hơn hẳn những chiếc xe một cầu 2WD.
- Các chi tiết của hệ dẫn động 4WD thường có kích thước lớn, thiết kế chắc chắn, giới hạn chịu đựng cao trước những điều kiện vận hành khắc nghiệt.
- Đặc tính khóa vi sai giúp hệ dẫn động 4WD có khả năng vượt địa hình, off-road vượt trội các hệ thống AWD phổ thông.
Video giới thiệu về khóa visai trên ô tô
Nhược điểm hệ dẫn động 4WD
- Những dòng xe 4WD sử dụng nhiều chi tiết hơn, dẫn đến giá bán luôn cao hơn các dòng xe dẫn động một cầu 2WD.
- Chi phí bảo dưỡng định kỳ và sữa chữa khi gặp sự cố cũng sẽ tốn kém hơn.
- Thao tác sử dụng phức tạp hơn so với hệ dẫn động AWD đòi hỏi người lái phải có kinh nghiệm lái xe địa hình, mặc dù các hãng xe đã trang bị tính năng gài cầu điện tử (Shift on the Fly) giúp đơn giản hóa quy trình gài cầu đi rất nhiều.
- Trọng lượng nặng của hệ dẫn động 4WD cũng khiến xe tiêu hao nhiên liệu hơn. Chưa kể phần lớn thời gian sử dụng, những dòng xe 4WD cũng sử dụng chủ yếu chế độ cầu nhanh (2H). Chính điều này khiến xe lãng phí nhiêu liệu hơn những dòng xe 2WD.
Vì sao ngày càng ít xe sử dụng hệ dẫn động 4WD?
1. Cấu tạo 4WD không thích hợp với những dòng xe gầm thấp, xe cỡ nhỏ
Hệ dẫn động 4WD chiếm không gian khá lớn bên dưới gầm xe, trọng lượng nặng. Chính điều này khiến hệ dẫn động 4WD không phù hợp với các dòng xe khung gầm liền unibody, xe gầm thấp vốn đề cao sự linh hoạt. Vì vậy, khả năng ứng dụng hệ dẫn động này cũng hạn chế trên nhiều phân khúc.
Ngày nay, hệ dẫn động bốn bánh bán thời gian chủ yếu trang bị trên những dòng xe SUV cỡ lớn, xe bán tải sử dụng khung gầm Body on Frame. Một số dòng xe tải nặng, xe ben sẽ được trang bị hệ dẫn động này.
Video về khung gầm unibody và Body on Frame
2. Không thể sử dụng hai cầu trên điều kiện thông thường
Chế độ 2 cầu 4H và 4L trên hệ dẫn động 4WD không hoạt động trên đường nhựa nơi có độ ma sát cao. Hai chế độ này chỉ phù hợp để lái trên cát, tuyết, bùn và đường gồ ghề với độ ma sát mặt đường thấp. Đây là một khiếm khuyết đáng tiếc của hệ dẫn động 4WD.
Nút xoay gài cầu điện tử của hệ thống Super Select 4WD-II từ hãng xe Mitsubishi
Gần đây, Mitsubishi trang bị hệ dẫn động Super Select 4WD-II có chế độ 4H sử dụng vi sai trung tâm mở, có thể hoạt động trên mặt đường nhựa. Tuy nhiên, đây là số ít hệ dẫn động 4WD tiên tiến có thể sử dụng như hệ dẫn động AWD.
3. Yêu cầu nhiều kỹ năng từ người lái
Khác với hệ dẫn động bốn bánh toàn thời gian, hệ dẫn động 4WD yêu cầu người lái có nhiều kinh nghiệm trong lái xe, khả năng cảm nhận mặt đường để lựa chọn chế độ gài cầu phù hợp. Ngoài ra các kinh nghiệm lái xe trên đường cát, đường bùn lầy… cũng sẽ phát huy tối đa năng lực của hệ dẫn động 4WD.
Trong khi đó, hệ dẫn động AWD làm thay người lái khá nhiều công đoạn. Vì vậy có thể coi hệ dẫn động AWD như một hộp số tự động, trong khi hệ dẫn động 4WD như một hộp số sàn và người lái sẽ đóng vai trò trung tâm với những kỹ năng đặc biệt. Chỉ những ai thực sự ưa thích lái xe qua các cung đường thật sự khó mới lựa chọn hệ dẫn động 4WD. Trong khi, phần đông còn lại sẽ ưa chuộng sự tiện dụng của hệ dẫn động AWD.
4. Khả năng nâng cấp 4WD đã đến hạn
Nhờ sự ra đời của các tính năng an toàn hiện đại như hệ thống phanh ABS, hệ thống cân bằng điện tử và kiểm soát lực kéo, hệ dẫn động AWD ngày càng phát triển và hiện đại hơn. Trong khi đó, hệ dẫn động 4WD gần như không phụ thuộc vào bất kỳ tính năng hiện đại nào. Thậm chí khi gài cầu, hệ thống kiểm soát lực kéo và hệ thống cân bằng điện tử còn được hệ thống tự động vô hiệu hóa.
Có thể nói, hệ dẫn động 4WD chỉ thuần cơ khí và không còn nhiều không gian sáng tạo cho các kỹ sư. Chính điều này cũng khiến các hãng xe không còn mặn mà trong việc nghiên cứu và tối ưu hệ dẫn động này. Ngược lại, hệ dẫn động AWD sử dụng hệ thống cảm biến và thuật toán xử lý. Chính vì vậy tiềm năng phát triển của hệ dẫn động AWD lớn hơn rất nhiều.
5. So sánh AWD và 4WD: khách hàng ngày càng ưa chuộng AWD hơn
Hệ thống Full-time 4WD trên Toyota Land Cruiser 300 vừa ra mắt trong năm 2021
Khách hàng trên toàn cầu đang có sự chuyển dịch mạnh từ những dòng sedan, xe compact sang những dòng xe gầm cao, SUV. Tuy nhiên không vì vậy mà khách hàng sẵn sàng lựa chọn các dòng xe 4WD. Cùng với đó là
hệ dẫn động bốn bánh toàn thời gian AWD ngày càng hoàn thiện, và dần thay thế hệ dẫn động 4WD.
Ngoài ra, chính sự cầu kỳ khi gài cầu và không thể sử dụng trên đường nhựa khiến khách hàng không còn ưa chuộng hệ thống 4WD.
Có thể thấy, do cấu tạo hệ dẫn động 4WD chỉ phù hợp với các mẫu xe SUV hay Bán tải sử dụng khung gầm rời, cách chọn chế độ gài cầu phù hợp địa hình đòi hỏi kinh nghiệm, chỉ những ai thực sự ưa thích lái xe qua các cung đường thật sự khó mới lựa chọn hệ dẫn động 4WD. Trong khi, phần đông còn lại sẽ ưa chuộng sự tiện dụng của hệ dẫn động AWD nên hệ dẫn động 4WD ngày càng ít người sử dụng, chiếm tỷ lệ nhỏ trong số các mẫu xe bán trên thị trường hiện nay.
Các bác đánh giá thế nào về hệ dẫn động 4WD ngày nay? Nó có đang dần bị lãng quên như hộp số sàn trong những năm sắp tới hay không?
Xem thêm>>>