[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Tại sao khi đi trên đường trơn, ướt tính năng điều khiển xe lại giảm đi? Tại sao lốp xe lại chóng mòn và bị mòn không đều giữa các lốp? Tại sao khi bơm lốp phải đảm bảo áp suất bơm đúng yêu cầu?[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Lốp xe là bộ phận duy nhất của xe tiếp xúc với mặt đường, qua đó nó truyền lực dẫn động từ động cơ và lực phanh từ bàn đạp phanh tới mặt đường, điều khiển và chi phối toàn bộ quá trình di chuyển, tăng tốc, giảm tốc, đỗ xe hay quay vòng. Ngoài ra nó còn đỡ toàn bộ trọng lượng của xe và làm giảm chấn động do các mấp mô từ mặt đường gây ra nhờ chứa không khí có áp suất cao bên trong. Nếu áp suất không khí trong lốp không chính xác có thể gây ra hiện tượng như mòn lốp và giảm tính năng dẫn động.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Trên thị trường hiện nay có nhiều loại lốp nhưng nhìn chung có thể chia thành các loại như lốp có săm hoặc không có săm (săm được thay bằng một lớp cao su đặc biệt lót trong để làm kín); lốp bố tròn hay lốp bố chéo (so với lốp bố chéo, lốp bố tròn ít biến dạng bề mặt ngoài hơn do vậy mà tính năng bám và quay vòng tốt hơn nhưng do độ cứng vững của nó cao nên khả năng giảm các chấn động từ mặt đường kém hơn lốp bố chéo).[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Cấu tạo lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các loại lốp trên đều có cùng cấu tạo gồm : hoa lốp, lớp đai (lớp lót tăng cứng), lớp bố (bố tròn hoặc bố chéo), lớp lót trong và dây mép lốp. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ngoài các lốp đang được sử dụng, trên ô tô thường mang lốp dự phòng. Loại lốp này thường có trọng lượng nhỏ hơn để có thể mang đi dễ dàng và thay thế khi lốp chính bị thủng hoặc dùng trong các trường hợp khẩn cấp. Ngoài ra còn có loại lốp dẹt, bên trong ngoài lớp lót trong còn được giá cố thêm bằng một vách tăng cường để xe có thể chạy được một quãng đường kể cả khi bị thủng. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Lốp có nhiều kích cỡ, hình dạng khác nhau tuỳ thuộc vào từng loại xe và đặc tính sử dụng của nó. Các kính cỡ, tính năng và hình dạng thường được ghi ngay trên mặt bên của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Chẳng hạn trên mặt bên của một chiếc lốp có ghi là 195/60 R 15 86H điều này có nghĩa là loại lốp theo tiêu chuẩn quốc tế; chiều rộng lốp là 195mm; tỷ lệ chiều cao/chiều rộng là 60%; loại lốp bố tròn (R); đường kính vành lốp là 15 inch; khả năng chịu tải (chỉ số chịu tải 86 tương đương với 530 kg); tốc độ lớn nhất cho phép H (tương đương khoảng 210 km/h). [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các loại lốp được gắn vào xe cùng với vành xe. Vành là một bộ phận hình trụ tròn để lốp được gắn trên nó. Vành xe được làm bằng thép dập, thường chắc và khoẻ hơn nhưng nặng nề và không có tính thẩm mỹ cao như loại vành làm bằng nhôm đúc. Cùng với lốp nó hỗ trợ 3 chức năng cơ bản sau của xe : lái xe, quay vòng và dừng xe. Cũng như lốp, vành xe cũng được tiêu chuẩn hoá để dễ dàng trong việc lắp ráp, sửa chữa và thay thế. Các thông số kích cỡ vành được ghi trên mép vành xe như: chiều rộng vành, hình dạng gờ của vành, độ lệch, đường kính vành, tâm vành bánh xe, đường kính vành bánh xe, và mặt lắp may-ơ. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ví dụ trên vành xe bằng nhôm đúc có ghi kích thước như sau: 14 x 5 1/2 JJ 45 nghĩa là đường kính vành 14 inch; chiều rộng vành 5,5 inch (5 1/2); độ lệch bánh xe 45 mm, hình dạng mặt bích vành JJ (hoặc J tuỳ theo hình dạng mặt bích vành bánh xe, gờ vai của JJ cao hơn J một chút, nó giúp cho lốp ít có khả năng bị tuột ra).[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Các kiểu hoa lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Hoa lốp được chế tạo theo nhiều kiểu khác nhau để vừa giúp cho việc thoát nước dễ dàng vừa ứng phó lại với các yếu tố phụ thuộc điều kiện khác nhau của mặt đường và của từng loại xe đang sử dụng.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu gân dọc[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: thường gồm nhiều rãnh hình chữ “Chi ” chạy dọc theo chu vi của lốp, kiểu này thích hợp nhất với mặt đường trải nhựa, tốc độ cao và thường dùng nhiều ở các loai xe du lịch, xe buýt hoặc xe tải nhẹ. Loại này thường có đặc tính làm giảm tối đa sức cản lăn của lốp, sức cản trượt ngang của lốp và rất có lợi cho tính năng điều khiển xe. Ngoài ra loại này còn giảm được tiếng ồn nhưng khả năng kéo kém hơn so với lốp kiểu vấu.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu vấu[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: các rãnh lốp thường chạy ra mép lốp theo hướng gần như vuông góc. Loại này tạo được lực kéo lớn, sức cản lăn hơi cao, sức cản trượt ngang thấp hơn, độ ồn lớn, các vấu lốp có thể mòn không đều, phù hợp với đường gồ ghề hoặc đường không trải nhựa, tốc độ chậm và thường dùng cho các loại máy xây dựng, xe tải hạng nặng.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu gân dọc và kiểu vấu kết hợp:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] kiểu này kết hợp được các tính năng của cả hai kiểu trên, giảm được độ trượt ngang, nâng cao tính năng dẫn động và phanh, chạy được cả trên đường trải nhựa hoặc đường gồ ghề.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu khối: [/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các hoa lốp được chia thành các khối độc lập, sử dụng ở hầu hết các lốp chạy trên đường có tuyết và các lốp sợi bố tròn. Thường dùng cho xe du lịch vì nó tạo ra tính năng dẫn động và phanh cao, giảm độ trượt dài và trượt quay trên đường có nhiều bùn và tuyết phủ nhưng loại lốp này thường mòn nhanh hơn kiểu gân dọc và vấu đặc biệt khi chạy trên bề mặt cứng. [/font]
[/list] [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ngoài ra còn một kiểu hoa lốp nữa đó là kiểu lốp một chiều. Các lốp này có hoa lốp được định hướng về chiều quay. Các rãnh ngang được bố trí theo một chiều quay nhất định mục đích là để tăng tính năng thoát nước và như vậy khi đi trên đường ướt, nó tăng tính năng điều khiển xe. Tuy nhiêu nếu lắp sai chiều quay của lốp tính năng của nó sẽ bị kém đi.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Tiếng ồn hoa lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Khi xe di chuyển trên đường thì không khí bị nén giữa các rãnh hoa lốp là nguyên nhân gây ra tiếng ồn. Đó là vì các rãnh hoa lốp tiếp xúc với mặt đường có không khí bị cuốn vào và bị nén giữa các rãnh và mặt đường. Khi các hoa lốp rời khỏi mặt đường, không khí bị nén bật ra khỏi các rãnh gây ra tiếng ồn. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tiếng ồn hoa lốp tăng lên, nếu hoa lốp có dạng dễ cuốn nhiều không khí vào các rãnh hơn. Chẳng hạn như kiểu hoa lốp dạng khối hoặc vấu có thể phát sinh nhiều tiếng ồn hơn kiểu gân dọc. Tần suất của tiếng ồn sẽ tăng lên khi tốc độ của xe tăng lên. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Độ đồng đều của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Độ đồng đều của lốp là sự đồng đều về trọng lượng, kích thước và độ cứng vững. Tuy nhiên, vì sự đồng đều về trọng lượng thường được gọi là “sự cân bằng của bánh xe”, và sự đồng đều về kích thước (hoặc nói khác đi, sự thiếu đồng đều) thường được gọi là “độ đảo”, nên độ đồng đều thường chỉ để nói “độ đồng đều về sự cứng vững”. Trong quá trình chuyển động, lốp thường chịu các dao động và rất khó phân biệt. Các dao động này gây ra sự biến thiên theo chu kỳ cho các lực mà nó chịu tác động từ mặt đường như biến thiên theo hướng kính (RFV), biến thiên lực ngang (LFV) và biến thiên lực kéo (TFV). [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Để loại bỏ các rung động này cần phải cân bằng các cụm bánh xe một cách chính xác. Việc cân bằng bánh xe liên quan đến cân bằng cả cụm bánh xe và vành xe có lắp lốp. Khi tiến hành cân bằng bánh xe, người ta thường tiến hành cả cân bằng tĩnh (cân bằng khi bánh xe đứng yên) và cân bằng động (cân bằng khi bánh xe quay). [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Độ mòn của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Độ mòn của lốp là sự tổn thất hay hư hỏng bề mặt lốp như mòn các hoa lốp và các bề mặt cao su khác do lực ma sát phát sinh khi lốp quay trượt trên đường. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ mòn của lốp như áp suất bơm của lốp, tải trọng, tốc độ, phanh, điều kiện đường xá và các yếu tố khác. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Nếu ta bơm lốp quá non hoặc quá căng đều làm cho áp suất lốp không đúng tiêu chuẩn và như vậy lốp sẽ uốn cong quá mức khi nó tiếp xúc với mặt đường dẫn đến mòn nhanh. Áp suất lốp quá cao có nghĩa là lốp càng cứng tuy nhiên nó sẽ không hấp thu được các chấn động từ mặt đường dẫn đến tình trạng xe chạy không êm. Mỗi xe có một áp suất lốp tiêu chuẩn ứng với tải trọng và đặc tính của xe vì vậy khi bơm lốp cần chú ý điều này. Ngược lại áp suất lốp quá thấp sẽ làm lốp bị bẹp, làm tăng diện tích tiếp xúc giữa hoa lốp với mặt đường do vậy tăng sức cản khiến cho tay lái nặng hơn. Mặt khác nếu áp suất giữa các lốp không đều nhau, sức cản giữa các lốp bên trái hay bên phải không đều dẫn đến hiện tượng xe bị lạng sang bên trái hoặc bên phải.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Ảnh hưởng của áp suất lốp[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ảnh hưởng của tải trọng lốp[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tải trọng cao sẽ làm tăng tốc độ mòn của lốp cũng giống như khi giảm áp suất bơm. Lốp cũng mòn nhanh hơn trong lúc xe quay vòng khi chở nặng vì lực ly tâm lớn hơn khi quay vòng tác động vào xe sẽ làm phát sinh lực ma sát lớn hơn giữa lốp và mặt đường.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ảnh hưởng của tốc độ xe[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các lực dẫn động và phanh, lực ly tâm lúc quay vòng tác động vào lốp tăng theo tỷ lệ bình phương của tốc độ xe. Do đó, việc tăng tốc độ xe sẽ làm tăng các lực này lên gấp bội, và tăng lực ma sát giữa hoa lốp và mặt đường; và do đó làm tăng tốc độ mòn của lốp. Ngoài các yếu tố này, điều kiện của đường cũng có ảnh hưởng mạnh đến độ mòn của lốp: rõ ràng là đường thô nhám làm cho lốp mòn nhanh hơn đường nhẵn.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Độ mòn của lốp không ảnh hưởng nhiều đến tính năng phanh khi đi trên đường khô. Tuy nhiên khi đi trên đường ướt và trơn nhiều thì quãng đường phanh sẽ dài hơn đáng kể vì các hoa lốp bị mòn đến giới hạn và không thể xả nước giữa các hoa lốp và mặt đường dẫn đến hiện tượng lướt nổi (khi xe quay trượt trên đường phủ nước, nếu tốc độ của xe quá cao làm cho hoa lốp không có đủ thời gian để đẩy nước khỏi mặt đường kiến nước vẫn bám chắc lốp xe. Lý do của hiện tượng này là khi tốc độ của xe tăng lên, sức cản của nước cũng tăng tương ứng, buộc các lốp “nổi” trên mặt nước. Người ta gọi hiện tượng này là hiện tượng lướt nổi hoặc lướt ván).[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Căn cứ để thay lốp khi đã quá mòn gọi là các chuẩn báo mòn lốp.Các chuẩn báo mòn của hoa lốp là các đầu nhô bố trí ở rãnh lốp cao hơn phần còn lại của bề mặt hoa lốp 1,6 mm đến 1,8 mm và được đúc vào hoa lốp ở một số điểm dọc theo chu vi của lốp. Khi hoa lốp mòn theo thời gian, độ sâu của các đầu này giảm đi cho đến khi chúng trở nên ngang bằng với bề mặt của hoa lốp. Các chuẩn báo độ mòn hoa lốp của lốp chỉ rõ giới hạn mòn cho phép của lốp và được xác định bằng thước đo độ sâu, cho thấy khi nào là lúc phải thay lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Thông thường chu kỳ kiểm tra định kỳ lốp thường là sau 10.000 km hay 6 tháng tuỳ theo điều kiện nào đến trước. Thay thế lốp trong khoảng 30.000 đến 40.000Km.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Những hiện tượng mòn không bình thường ở lốp xe.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn ở hai vai hoặc phần giữa lốp[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: Nếu áp suất lốp quá thấp, các vai mòn nhanh hơn phần giữa. Sự quá tải cũng gây ra hậu quả như vậy. Nếu áp suất lốp quá cao, phần giữa mòn nhanh hơn các vai.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn ở phía trong hay phía ngoài:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Sự biến dạng hoặc độ rơ quá mức của các bộ phận của hệ thống treo ảnh hưởng đến độ chỉnh của bánh trước (ví dụ góc Camber bị sai) làm cho lốp mòn không bình thường. Nếu một bên hoa lốp của lốp mòn nhanh hơn bên kia, nguyên nhân chính có thể là độ quặp của bánh xe không chính xác.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn do độ chụm hoặc độ choãi của bánh trước:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Nguyên nhân chính của hiện tượng mòn hình lông chim ở hoa lốp của lốp là do việc điều chỉnh sai độ chụm. Độ chụm quá mức buộc các lốp trượt ra ngoài và kéo bề mặt tiếp xúc của hoa lốp vào trong trên mặt đường, gây ra mòn do độ chụm. Bề mặt có hình rõ rệt giống lông chim như thể hiện trong hình minh hoạ- có thể xác định bằng cách cho một ngón tay vuốt qua hoa lốp từ trong ra ngoài lốp. Mặt khác, độ doãng quá mức cũng gây ra mòn. [/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn mũi gót:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Mòn mũi gót là mòn một phần, thường xuất hiện ở các lốp có kiểu hoa lốp vấu và khối. Các lốp có kiểu hoa lốp dạng gân khi mòn tạo thành các dạng giống như hình sóng. Mòn mũi gót thường dễ xảy ra hơn khi bánh xe quay và không chịu lực dẫn động hoặc phanh. Do đó, kiểu mòn này thường xảy ra nhiều nhất ở các bánh không dẫn động hoặc không chịu lực dẫn động. [/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Sự mòn vết:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Nếu các ổ bi bánh xe, các khớp cầu, các đầu thanh nối... có độ rơ quá mức, hoặc nếu trục bị cong, lốp sẽ bị đảo ở các điểm cụ thể khi nó quay ở tốc độ cao gây ra lực ma sát mạnh và độ trượt, cả hai tác động này đều dẫn đến sự mòn vết. Một trống phanh bị biến dạng hoặc mòn không đều cũng dẫn đến sự mòn vết trên một khu vực tương đối rộng theo chiều chu vi.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Đảo lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Thông thường tải trọng đặt lên các lốp trước và sau khác nhau, nên mức mòn cũng khác nhau vì vậy ta phải tiến hành luân chuyển lốp để chúng được mòn đều. Việc luân chuyển lốp theo nguyên tắc được mô tả như trong sơ đồ.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tuy nhiên việc luân chuyển lốp phụ thuộc vào từng loại xe và khu vực. Hãy xem xét kỹ trước khi luân chuyển.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Trên thị trường hiện nay có nhiều loại lốp nhưng nhìn chung có thể chia thành các loại như lốp có săm hoặc không có săm (săm được thay bằng một lớp cao su đặc biệt lót trong để làm kín); lốp bố tròn hay lốp bố chéo (so với lốp bố chéo, lốp bố tròn ít biến dạng bề mặt ngoài hơn do vậy mà tính năng bám và quay vòng tốt hơn nhưng do độ cứng vững của nó cao nên khả năng giảm các chấn động từ mặt đường kém hơn lốp bố chéo).[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Cấu tạo lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các loại lốp trên đều có cùng cấu tạo gồm : hoa lốp, lớp đai (lớp lót tăng cứng), lớp bố (bố tròn hoặc bố chéo), lớp lót trong và dây mép lốp. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ngoài các lốp đang được sử dụng, trên ô tô thường mang lốp dự phòng. Loại lốp này thường có trọng lượng nhỏ hơn để có thể mang đi dễ dàng và thay thế khi lốp chính bị thủng hoặc dùng trong các trường hợp khẩn cấp. Ngoài ra còn có loại lốp dẹt, bên trong ngoài lớp lót trong còn được giá cố thêm bằng một vách tăng cường để xe có thể chạy được một quãng đường kể cả khi bị thủng. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Lốp có nhiều kích cỡ, hình dạng khác nhau tuỳ thuộc vào từng loại xe và đặc tính sử dụng của nó. Các kính cỡ, tính năng và hình dạng thường được ghi ngay trên mặt bên của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Chẳng hạn trên mặt bên của một chiếc lốp có ghi là 195/60 R 15 86H điều này có nghĩa là loại lốp theo tiêu chuẩn quốc tế; chiều rộng lốp là 195mm; tỷ lệ chiều cao/chiều rộng là 60%; loại lốp bố tròn (R); đường kính vành lốp là 15 inch; khả năng chịu tải (chỉ số chịu tải 86 tương đương với 530 kg); tốc độ lớn nhất cho phép H (tương đương khoảng 210 km/h). [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các loại lốp được gắn vào xe cùng với vành xe. Vành là một bộ phận hình trụ tròn để lốp được gắn trên nó. Vành xe được làm bằng thép dập, thường chắc và khoẻ hơn nhưng nặng nề và không có tính thẩm mỹ cao như loại vành làm bằng nhôm đúc. Cùng với lốp nó hỗ trợ 3 chức năng cơ bản sau của xe : lái xe, quay vòng và dừng xe. Cũng như lốp, vành xe cũng được tiêu chuẩn hoá để dễ dàng trong việc lắp ráp, sửa chữa và thay thế. Các thông số kích cỡ vành được ghi trên mép vành xe như: chiều rộng vành, hình dạng gờ của vành, độ lệch, đường kính vành, tâm vành bánh xe, đường kính vành bánh xe, và mặt lắp may-ơ. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ví dụ trên vành xe bằng nhôm đúc có ghi kích thước như sau: 14 x 5 1/2 JJ 45 nghĩa là đường kính vành 14 inch; chiều rộng vành 5,5 inch (5 1/2); độ lệch bánh xe 45 mm, hình dạng mặt bích vành JJ (hoặc J tuỳ theo hình dạng mặt bích vành bánh xe, gờ vai của JJ cao hơn J một chút, nó giúp cho lốp ít có khả năng bị tuột ra).[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Các kiểu hoa lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Hoa lốp được chế tạo theo nhiều kiểu khác nhau để vừa giúp cho việc thoát nước dễ dàng vừa ứng phó lại với các yếu tố phụ thuộc điều kiện khác nhau của mặt đường và của từng loại xe đang sử dụng.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu gân dọc[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: thường gồm nhiều rãnh hình chữ “Chi ” chạy dọc theo chu vi của lốp, kiểu này thích hợp nhất với mặt đường trải nhựa, tốc độ cao và thường dùng nhiều ở các loai xe du lịch, xe buýt hoặc xe tải nhẹ. Loại này thường có đặc tính làm giảm tối đa sức cản lăn của lốp, sức cản trượt ngang của lốp và rất có lợi cho tính năng điều khiển xe. Ngoài ra loại này còn giảm được tiếng ồn nhưng khả năng kéo kém hơn so với lốp kiểu vấu.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu vấu[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: các rãnh lốp thường chạy ra mép lốp theo hướng gần như vuông góc. Loại này tạo được lực kéo lớn, sức cản lăn hơi cao, sức cản trượt ngang thấp hơn, độ ồn lớn, các vấu lốp có thể mòn không đều, phù hợp với đường gồ ghề hoặc đường không trải nhựa, tốc độ chậm và thường dùng cho các loại máy xây dựng, xe tải hạng nặng.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu gân dọc và kiểu vấu kết hợp:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] kiểu này kết hợp được các tính năng của cả hai kiểu trên, giảm được độ trượt ngang, nâng cao tính năng dẫn động và phanh, chạy được cả trên đường trải nhựa hoặc đường gồ ghề.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Kiểu khối: [/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các hoa lốp được chia thành các khối độc lập, sử dụng ở hầu hết các lốp chạy trên đường có tuyết và các lốp sợi bố tròn. Thường dùng cho xe du lịch vì nó tạo ra tính năng dẫn động và phanh cao, giảm độ trượt dài và trượt quay trên đường có nhiều bùn và tuyết phủ nhưng loại lốp này thường mòn nhanh hơn kiểu gân dọc và vấu đặc biệt khi chạy trên bề mặt cứng. [/font]
[/list] [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ngoài ra còn một kiểu hoa lốp nữa đó là kiểu lốp một chiều. Các lốp này có hoa lốp được định hướng về chiều quay. Các rãnh ngang được bố trí theo một chiều quay nhất định mục đích là để tăng tính năng thoát nước và như vậy khi đi trên đường ướt, nó tăng tính năng điều khiển xe. Tuy nhiêu nếu lắp sai chiều quay của lốp tính năng của nó sẽ bị kém đi.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Tiếng ồn hoa lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Khi xe di chuyển trên đường thì không khí bị nén giữa các rãnh hoa lốp là nguyên nhân gây ra tiếng ồn. Đó là vì các rãnh hoa lốp tiếp xúc với mặt đường có không khí bị cuốn vào và bị nén giữa các rãnh và mặt đường. Khi các hoa lốp rời khỏi mặt đường, không khí bị nén bật ra khỏi các rãnh gây ra tiếng ồn. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tiếng ồn hoa lốp tăng lên, nếu hoa lốp có dạng dễ cuốn nhiều không khí vào các rãnh hơn. Chẳng hạn như kiểu hoa lốp dạng khối hoặc vấu có thể phát sinh nhiều tiếng ồn hơn kiểu gân dọc. Tần suất của tiếng ồn sẽ tăng lên khi tốc độ của xe tăng lên. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Độ đồng đều của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Độ đồng đều của lốp là sự đồng đều về trọng lượng, kích thước và độ cứng vững. Tuy nhiên, vì sự đồng đều về trọng lượng thường được gọi là “sự cân bằng của bánh xe”, và sự đồng đều về kích thước (hoặc nói khác đi, sự thiếu đồng đều) thường được gọi là “độ đảo”, nên độ đồng đều thường chỉ để nói “độ đồng đều về sự cứng vững”. Trong quá trình chuyển động, lốp thường chịu các dao động và rất khó phân biệt. Các dao động này gây ra sự biến thiên theo chu kỳ cho các lực mà nó chịu tác động từ mặt đường như biến thiên theo hướng kính (RFV), biến thiên lực ngang (LFV) và biến thiên lực kéo (TFV). [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Độ mòn của lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Độ mòn của lốp là sự tổn thất hay hư hỏng bề mặt lốp như mòn các hoa lốp và các bề mặt cao su khác do lực ma sát phát sinh khi lốp quay trượt trên đường. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ mòn của lốp như áp suất bơm của lốp, tải trọng, tốc độ, phanh, điều kiện đường xá và các yếu tố khác. [/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Nếu ta bơm lốp quá non hoặc quá căng đều làm cho áp suất lốp không đúng tiêu chuẩn và như vậy lốp sẽ uốn cong quá mức khi nó tiếp xúc với mặt đường dẫn đến mòn nhanh. Áp suất lốp quá cao có nghĩa là lốp càng cứng tuy nhiên nó sẽ không hấp thu được các chấn động từ mặt đường dẫn đến tình trạng xe chạy không êm. Mỗi xe có một áp suất lốp tiêu chuẩn ứng với tải trọng và đặc tính của xe vì vậy khi bơm lốp cần chú ý điều này. Ngược lại áp suất lốp quá thấp sẽ làm lốp bị bẹp, làm tăng diện tích tiếp xúc giữa hoa lốp với mặt đường do vậy tăng sức cản khiến cho tay lái nặng hơn. Mặt khác nếu áp suất giữa các lốp không đều nhau, sức cản giữa các lốp bên trái hay bên phải không đều dẫn đến hiện tượng xe bị lạng sang bên trái hoặc bên phải.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Ảnh hưởng của áp suất lốp[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ảnh hưởng của tải trọng lốp[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tải trọng cao sẽ làm tăng tốc độ mòn của lốp cũng giống như khi giảm áp suất bơm. Lốp cũng mòn nhanh hơn trong lúc xe quay vòng khi chở nặng vì lực ly tâm lớn hơn khi quay vòng tác động vào xe sẽ làm phát sinh lực ma sát lớn hơn giữa lốp và mặt đường.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 11pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Ảnh hưởng của tốc độ xe[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Các lực dẫn động và phanh, lực ly tâm lúc quay vòng tác động vào lốp tăng theo tỷ lệ bình phương của tốc độ xe. Do đó, việc tăng tốc độ xe sẽ làm tăng các lực này lên gấp bội, và tăng lực ma sát giữa hoa lốp và mặt đường; và do đó làm tăng tốc độ mòn của lốp. Ngoài các yếu tố này, điều kiện của đường cũng có ảnh hưởng mạnh đến độ mòn của lốp: rõ ràng là đường thô nhám làm cho lốp mòn nhanh hơn đường nhẵn.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Thông thường chu kỳ kiểm tra định kỳ lốp thường là sau 10.000 km hay 6 tháng tuỳ theo điều kiện nào đến trước. Thay thế lốp trong khoảng 30.000 đến 40.000Km.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Những hiện tượng mòn không bình thường ở lốp xe.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn ở hai vai hoặc phần giữa lốp[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]: Nếu áp suất lốp quá thấp, các vai mòn nhanh hơn phần giữa. Sự quá tải cũng gây ra hậu quả như vậy. Nếu áp suất lốp quá cao, phần giữa mòn nhanh hơn các vai.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn ở phía trong hay phía ngoài:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Sự biến dạng hoặc độ rơ quá mức của các bộ phận của hệ thống treo ảnh hưởng đến độ chỉnh của bánh trước (ví dụ góc Camber bị sai) làm cho lốp mòn không bình thường. Nếu một bên hoa lốp của lốp mòn nhanh hơn bên kia, nguyên nhân chính có thể là độ quặp của bánh xe không chính xác.[/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn do độ chụm hoặc độ choãi của bánh trước:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Nguyên nhân chính của hiện tượng mòn hình lông chim ở hoa lốp của lốp là do việc điều chỉnh sai độ chụm. Độ chụm quá mức buộc các lốp trượt ra ngoài và kéo bề mặt tiếp xúc của hoa lốp vào trong trên mặt đường, gây ra mòn do độ chụm. Bề mặt có hình rõ rệt giống lông chim như thể hiện trong hình minh hoạ- có thể xác định bằng cách cho một ngón tay vuốt qua hoa lốp từ trong ra ngoài lốp. Mặt khác, độ doãng quá mức cũng gây ra mòn. [/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Mòn mũi gót:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Mòn mũi gót là mòn một phần, thường xuất hiện ở các lốp có kiểu hoa lốp vấu và khối. Các lốp có kiểu hoa lốp dạng gân khi mòn tạo thành các dạng giống như hình sóng. Mòn mũi gót thường dễ xảy ra hơn khi bánh xe quay và không chịu lực dẫn động hoặc phanh. Do đó, kiểu mòn này thường xảy ra nhiều nhất ở các bánh không dẫn động hoặc không chịu lực dẫn động. [/font]
- [font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: italic; line-height: normal; font-weight: normal"]Sự mòn vết:[/font][font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"] Nếu các ổ bi bánh xe, các khớp cầu, các đầu thanh nối... có độ rơ quá mức, hoặc nếu trục bị cong, lốp sẽ bị đảo ở các điểm cụ thể khi nó quay ở tốc độ cao gây ra lực ma sát mạnh và độ trượt, cả hai tác động này đều dẫn đến sự mòn vết. Một trống phanh bị biến dạng hoặc mòn không đều cũng dẫn đến sự mòn vết trên một khu vực tương đối rộng theo chiều chu vi.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: bold"]Đảo lốp.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Thông thường tải trọng đặt lên các lốp trước và sau khác nhau, nên mức mòn cũng khác nhau vì vậy ta phải tiến hành luân chuyển lốp để chúng được mòn đều. Việc luân chuyển lốp theo nguyên tắc được mô tả như trong sơ đồ.[/font]
[font="times new roman,times,serif; font-size: 12pt; font-style: normal; line-height: normal; font-weight: normal"]Tuy nhiên việc luân chuyển lốp phụ thuộc vào từng loại xe và khu vực. Hãy xem xét kỹ trước khi luân chuyển.[/font]
Chủ đề tương tự
