Có rất nhiều tổ chức đánh giá xe ngày nay. Tuy nhiên các tổ chức có xuất xứ từ đâu, họ đánh giá xe như thế nào, có đáng tin cậy không... là những câu mà người tiêu dùng luôn thắc mắc. Trong nội dung bài này, em xin giới thiệu về 2 tổ chức đánh giá xe uy tín, thường được đề cập trên các mặt báo là NHTSA và IIHS.[pagebreak][/pagebreak]
Mua một chiếc xe mới là việc vô cùng mệt mỏi. Người mua phải vận dụng hết mọi khả năng, kiến thức, mối quan hệ và sự tỉnh táo của mình để có thể chọn được một chiếc xe hợp với nhu cầu, vừa bền, vừa hợp nhãn, vừa có giá bán hợp lý nhất. Chiếc xe đó còn phải an toàn hết mức có thể nữa.
Tuy nhiên, với sự có mặt của các tổ chức đánh giá xe trung lập, người mua đã phải đỡ đi phần lo lắng về độ an toàn của xe hơi. Họ chỉ cần xem danh sách của NHTSA và IIHS là đủ biết xe nào an toàn nhất phân khúc họ đang nhắm đến.
1. Vậy NHTSA và IIHS là gì?
NHTSA là viết tắt của National Highway Traffic Safety Administration (Ủy ban An toàn Giao thông Đường bộ Mỹ). Là một bộ phận của Bộ giao thông Mỹ, các chương trình đánh giá của NHTSA được chính phủ Mỹ tài trợ.
Trong khi đó IIHS là viết tắt của Insurance Institute for Highway Safety (Viện Bảo hiểm an toàn đường bộ Mỹ). Đây là cơ quan được tài trợ bởi các công ty bảo hiểm.
Các bài kiểm tra của NHTSA và IIHS có cái trùng nhau và có cái khác nhau. Tuy nhiên, đại diện IIHS khẳng định là các bài kiểm tra đánh giá của mình không ra đời để "dằn mặt" hay qua mặt NHTSA mà chỉ để bổ sung và hoàn thiện nó.
2. NHTSA
NHTSA bắt đầu "thú vui tông xe" từ năm 1978. Họ thử nghiệm trước hết ở những va chạm trực diện. Sau này, họ mở rộng sang các bài va chạm ở bên hông và bài kiểm tra lật xe cũng như đề xuất Chương trình đánh giá xe mới (NCAP). Ở mỗi hạng mục chiếc xe lại được chấm điểm riêng, tổng điểm sẽ được thể hiện dưới dạng sao. 5 sao là điểm cao nhất.
Mỗi năm tổ chức này lại thực hiện từ 90-125 bài kiểm tra trên các mẫu xe mới nâng cấp hoặc hoàn toàn mới đăng ký vào năm đó. Các trung tâm thử nghiệm độc lập của NHTSA nằm rải rác nhiều nơi tại Mỹ. Một trong số đó là Calspan Corporation (có trụ sở tại New York). Trung tâm này có diện tích gần 5.400 m2 với 2 sảnh lớn nhằm đánh giá va chạm của đủ loại xe từ xe hơi, mô tô đến xe tải.
a. Đánh giá va chạm phía trước (Frontal Crash Test)
Bài kiểm tra này sẽ tái hiện xem nếu 2 chiếc xe có cùng trọng lượng đâm nhau thì kết quả sẽ như thế nào. Mẫu xe sẽ chạy với tốc độ 56 km/h và đâm vào một chướng ngại vật cứng. Hai hình nhân với kích thước và cấu tạo tương tự người thường sẽ ngồi trong xe gồm: 1 người nam nặng trung bình ở ghế tài, 1 người nữ nặng trung bình ở ghế phụ. Cả hai hình nhân đều được đeo đai an toàn khi thử nghiệm.
b. Đánh giá va chạm bên (Side Barrier Crash Test)
Một vật thể nặng khoảng 1,3 tấn sẽ tông vào bên hông xe với tốc độ 62 km/h. Bài test này nhằm tái hiện những tình huống tai nạn do xe khác đêm từ bên hông xe.Hai hình nhân với kích thước và cấu tạo tương tự người thường sẽ ngồi trong xe gồm: 1 người nam nặng trung bình ở ghế tài, 1 người nữ nặng trung bình ở ghế sau lưng ghế tài.
c. Đánh giá va chạm vào cột bên (Side Pole Crash Test)
Chiếc xe sẽ chạy với vận tốc 32 km/h và đâm một góc 75 độ vào một cột chướng ngại vật (có đường kính 24 cm. Theo đó, vị trí bị tác động mạnh nhất chính là vị trí của người lái (hình nhân ngồi đây là một hình nhân nữ). Đây là bài test tái hiện lại những tai nạn đâm vào cột điện cột đèn mà người tham gia giao thông hay gặp phải.
d. Đánh giá chống lật (Rollover Resistance Test)
Một tình huống cũng hay gặp trên đường chính là lật xe ở tốc độ cao. Do đó, NHTSA đã thực hiện bài đánh giá chống lật này để đo đạc độ lật/ khả năng lật của một chiếc xe.
2. IIHS
IIHS là tổ chức phi lợi nhuận được tài trợ bởi hiệp hội bảo hiểm. IIHS thực hiện 6 bài đánh giá cho 50 đến 80 xe mỗi năm. Giống như NHTSA, tổ chức này cũng chọn các mẫu xe có doanh số tương đối cao để thực hiện thử nghiệm đánh giá. IIHS chia kết quả đánh giá của mình ra làm 4 mức: Tốt (Good), Chấp nhận được (Acceptable), Trung bình (Marginal) và Tệ (Poor).
Những yếu tố khác trong bài đánh giá như: hiệu quả đèn pha, móc ghế trẻ em có dễ sử dụng hay không, hiệu quả của các hệ thống an toàn thụ động/ chủ động... đều được cộng vào thang điểm chung khi đánh giá một chiếc xe.
Điểm đánh giá cao nhất của IIHS là
Top Safety Pick+. Để đạt được nó, chiếc xe phải đạt điểm Good ở các hạng mục: Va chạm góc nhỏ phía trước bên tài, va chạm góc vừa phía trước, phía bên, độ cứng của nóc, độ bảo vệ đầu. Nó cũng phải đạt được điểm Good cho hệ thống đèn pha và đạt mức Good/ Acceptable ở hạng mục va chạm góc nhỏ phía trước bên phụ. Ngoài ra, nó cũng phải đạt được điểm Advanced/ Superior cho các hệ thống phòng tránh va chạm phía trước (như là hệ thống phanh tự động khẩn cấp).
Điểm cao thứ hai của IIHS là
Top Safety Pick. Để đạt được nó, chiếc xe phải đạt được Good ở 5 hạng mục va chạm bắt buộc, nhưng chỉ cần đạt điểm Acceptable cho hệ thống đèn pha. Top Safety Pick cũng không yêu cầu điểm Good/ Acceptable cho hạng mục va chạm góc nhỏ phía trước bên phụ.
a. Đánh giá va chạm góc bên tài (Driver’s-Side Small-Overlap Front)
Chiếc xe sẽ chạy với vận tốc 65 km/h đâm vào cột cao 1,5 m, rộng bằng 1/4 đầu xe. Bài đánh giá này tái hiện lại những tai nạn đâm xe vào cây của các tài xế. Ngồi ở ghế tài là một hình nhân nam có kích thước trung bình.
b. Đánh giá va chạm góc nhỏ bên phụ (Passenger-Side Small-Overlap Front)
Bài kiểm tra này nhằm tái hiện lại những trường hợp tai nạn đâm vào góc nhỏ phía trước. 2 hình nhân nam được dùng trong bài test này sẽ ngồi ở ở 2 ghế trước.
c. Đánh giá va chạm góc vừa phía trước (Moderate-Overlap Front)
Chiếc xe sẽ chạy với tốc độ 65 km/h đâm vào cột cao 0,6 m với chiều rộng khoảng 4/10 chiếc xe. Hình nhân nam có kích thước trung bình được ngồi ở ghế tài. Bài test này tái hiện lại những va chạm trực diện giữa hai xe với nhau.
d. Đánh giá va chạm bên (Side Impact)
Một chướng ngại vật có trọng lượng khoảng 1,5 tấn (tương tự như một chiếc SUV) sẽ đâm vào bên hông xe ở vận tốc 50 km/h. Hai hình nhân được sử dụng gồm một hình nhân nữ ngồi ở ghế tài và một hình nhân trẻ em 12 tuổi ngồi ở ghế sau ghế tài.
e. Đánh giá độ cứng nóc (Roof Strength)
Trong bài test này, một mặt phẳng kim loại sẽ nén lực vào nóc xe. Sau khi nén phần nóc được 12,7 cm thì IIHS sẽ tính toán lực nén. Chiếc xe càng khiến bộ máy phải dùng nhiều lực để nén phần nóc thì càng bền.
f. Đánh giá va chạm sau đầu (Head Restraints)
Bài kiểm tra này sẽ đánh giá xem nếu xe bị tông từ phía sau thì nó có thể bảo vệ an toàn của người ngồi trong xe hay không. Một chướng ngại vật giả lập sẽ tông chiếc xe từ phía sau với tốc độ 32 km/h. Người ta sẽ đo lực tác động lên cổ của người dùng thông qua các hình nhân thông minh.