Phanh tay (phanh đỗ) là bộ phận an toàn trên xe hơi, nó được thiết kế để sử dụng trong những tình huống hàng ngày, không phải chỉ khi đỗ xe trên dốc. Xe số sàn thường nhắc tới và sử dụng phanh tay nhiều hơn, trong khi xe số tự động bộ phận này có phần bị coi nhẹ. Thực tế, tài xế nên biết cách sử dụng phanh tay chính xác trên xe số tự động.
Rất nhiều tài xế Việt khi lái xe số tự động có thói quen về P, tắt máy rồi mới kéo phanh tay. Theo các chuyên gia, thói quen này về lâu dài có thể ảnh hưởng tới hộp số. Vậy nguyên nhân là vì sao?
Bánh răng cóc ăn vào các khoảng ngàm giữ cách đều nhau (khoanh đỏ).
Chuyên trang Yourmechanic giải thích, trong hộp số tự động có một chi tiết giữ gọi là chốt đỗ (parking pawl) hoặc theo cách gọi của ngành kỹ thuật cơ khí trong tiếng Việt là bánh răng cóc. Bánh răng này bám vào các ngàm giữ được tạo cách đều nhau trên trục ra của hộp số. Khi chốt như hình ảnh trên, trục sẽ không thể quay, khiến xe không lăn bánh.
Tuy nhiên đặc điểm nhỏ gọn khá "mong manh" nên bánh răng cóc có thể bị mài mòn dẫn tới trượt thậm chí phá vỡ nếu bị tác động mạnh, chốt bất ngờ khi trục hộp số đang quay. Thực tế rất hiếm khi rủi ro này xảy ra, nhưng để đảm bảo chi tiết luôn ở trạng thái làm việc tốt nhất nên về P đúng cách.
Phanh tay là cứu cánh giúp giữ xe đứng yên ngay cả khi bánh răng cóc không thể giữ hộp số. Nếu về P trước, vì có khoảng hở dù khá nhỏ giữa bánh răng cóc và ngàm giữ nên trục ra của hộp số sẽ quay, tăng sức ép lên bánh răng cóc, sức ép này càng lớn nếu độ dốc nơi đỗ càng cao. Áp lực này về lâu dài có thể gây mòn chi tiết cơ khí.
Khi kéo phanh tay, xe đứng yên, lúc này về P, bánh răng cóc nằm gọn trong ngàm gữ mà xe không bị xê dịch, không có lực ép. Nhờ đó, bánh răng cóc sẽ chia sẻ nhiệm vụ giữ xe đứng yên trên dốc với phanh tay, áp lực làm việc giảm, đỡ bị mài mòn.
Chuyên gia của Toyota và Mercedes Việt Nam đều cho biết, hướng dẫn an toàn của các hãng khi đỗ xe với xe số tự động là đạp phanh chân - kéo phanh tay - nhả phanh chân - về P - tắt máy. Ở mặt đỗ phẳng, việc vào P trước khi phanh tay hay phanh tay trước P sau là như nhau vì không có hiện tượng trôi dốc sau khi cài P, nhưng trên dốc nên tuân theo hướng dẫn trên.
Nhiều tài xế cẩn thận hơn có thể thêm bước trung gian về N, cụ thể trình tự đạp phanh chân - về N - kéo phanh tay - thả phanh chân - về P - tắt máy. Cách làm này giúp chắc chắn xe không bị chồm lên khi lỡ nhấc phanh chân mà vẫn ở số D.
Bên cạnh quy tắc này, các chuyên gia cũng cho biết nhiều người sử dụng xe số tự động thắc mắc nên về P tắt máy hay tắt máy rồi mới về P. Với câu hỏi này, quy tắc vẫn là về P rồi mới tắt máy. Nếu tắt máy rồi mới về P có thể vô hiệu hóa những hệ thống trợ lực điện nhất là trên xe đời mới, khi đó việc trả từ số khác về P sẽ mòn cơ khí nhanh hơn, thậm chí nhiều xe thiết kế không cho phép về P khi đang ở số khác.
