Có một vấn đề là nguyên nhân gây ra mọi vấn đề tranh luận giữa chúng ta, đó là thuế phí đánh vào xe nhập khẩu sẽ ra sao khi các hiệp định thương mại có hiệu lực toàn diện với VN. Vì nó sẽ quyết định giá xe có xuống hay không ở các đợt giảm thuế. Ngay cả với các báo đài cũng đưa ra nhận định ngược nhau về vấn đề này. Báo thì chắc chắn giá sẽ giảm, báo kia bảo đừng mơ. Tôi xin phân tích lại vấn đề này trên góc độ pháp lý của các Hiệp định thương mại ấy nhé.
Xuất phát từ thực tế trước đây, các nước đều có hàng rào thuế quan nhằm bảo hộ hàng hóa trong nước để hạn chế hàng nhập khẩu để phát triển kinh tế trong nước. Tuy nhiên, kinh tế toàn cầu đã và đang đi đến giai đoạn phân công sản xuất, nước có lợi thế về nông nghiệp thì yếu công nghiệp và ngược lại. Ví dụ như VN có hàng nông hải sản, dệt, da thì cần xuất qua Mỹ, ngược lại, hàng ô tô của Mỹ cần xuất sang VN, nhưng nếu ô tô của Mỹ sang VN bị đánh thuế thì hàng của VN xuất sang Mỹ cũng bị như thế. Điều này không có lợi cho cả hai nước vì sẽ không khuyến khích nền sản xuất trong nước phát triển. Đó là nguyên nhân các nước ngồi lại với nhau để ký kết hiệp định nhằm tháo gỡ hàng rào thuế quan. Trong hoàn cảnh đó, nước nào còn ngồi ngoài cuộc sẽ không phát triển được, ví dụ như tôm cá VN xuất sang Mỹ phải chịu thuế khi tôm cá Thái Lan không bị thuế thì tôm cá VN chỉ còn cách ....đem về nước (vì giá thành quá cao sau khi trả tiền thuế). Đó cũng là nguyên do VN đã tổ chức ăn mừng khi được chấp nhận là thành viên của WTO.
Nhưng liệu trong các nước ký kết hiệp định, có thằng láu cá sẽ nghĩ rằng tao ký giảm thuế nhập khẩu, nhưng sẽ tăng các loại phí khác hoặc tăng điều kiện kỹ thuật để vẫn thu tiền mà không vi phạm cam kết? Vậy là hàng của tao vẫn được xuất miễn thuế, còn hàng nhập của tụi bây sẽ vẫn bị thu tiền nấp dưới dạng khác (phí bảng số, phí môi trường, tiêu thụ đặc biệt, tiêu thụ kiểu dáng, tiêu thụ ......con bà gì đó nữa). Nghĩ như thế là nghĩ như đám con nít hỉ mũi chưa sạch trong kinh tế đòi qua mặt bà già. Bọn tư bản giãy chết thừa biết cái trò này, bởi nếu có nước nào thực hiện được điều đó, các nước khác sẽ làm như vậy, và việc ký kết sẽ giống như cam kết của một đám .....trẻ con. Cho nên, trong Hiệp định cũng ràng buộc các thành viên không được dựng bất cứ hàng rào phi thuế quan nào để vi phạm tinh thần gỡ bỏ hàng rào thuế của mỗi nước. Bất cứ thành viên nào vi phạm, hàng hóa của nước đó sẽ lập tức bị áp thuế tương xứng gọi là thuế trả đũa, nghĩa là nếu ô tô của Mỹ xuất sang VN bị áp phí ..... hao mòn đường sá chẳng hạn, lập tức hàng may mặc của VN xuất sang Mỹ lãnh hậu quả ngay.
Nhưng vì sao có đợt giảm theo lộ trình mà vẫn có tăng thuế khác như vừa qua? Nguyên nhân là do trong cam kết gia nhập các tổ chức thương mại TG của các nước đang phát triển, các nước trong WTO thông cảm với điều kiện khó khăn trong hiện tại nên tuy có lộ trình giảm dần để hợp nhất với chính sách chung, nhưng lộ trình này là không bắt buộc nhằm tạo điều kiện chủ động cho thành viên mới. Có nghĩa là, VN có quyền giữ nguyên thuế nhập khẩu 40% và thuế TTDB cho đến ngày 01/01/2018 thì mới giảm xuống bằng 0%. Trên thực tế thì không có nước nào dám giữ nguyên rồi giảm đột ngột vì sẽ tạo cú sốc quá lớn cho thị trường, vấn đề nữa là trong thời gian giữ nguyên thì hàng hóa cũng chẳng ai mua. (Ai dại gì mua cái xe giá 600 triệu khi biết một hai năm nữa nó chỉ còn 300 triệu). Chính vì điều này, có thằng thành viên láu cá đã điều chỉnh thuế phí lung tung và loan tin sẽ không giảm giá để người dân tin mà tiếp tục mua chứ không chờ giảm.
Nhưng đến thời hạn trở thành thành viên chính thức (như ngày 01/01/2018 của VN), tổ chức WTO mới xem xét các điều kiện anh đã cam kết như thuế nhập khẩu, thuế TTDB các loại phí trá hình khác có hay không để công nhận tư cách thành viên. Nếu không tuân thủ đúng hay có dựng hàng rào phi thuế quan, xin mời anh xách hàng hóa về nhà cho dân anh xơi luôn đi.
Điều đó có nghĩa là, nếu muốn tiếp tục dựng hàng rào thuế phí để bảo kê cho bọn lắp ráp xe trong nước, VN sẽ phải hy sinh quyền lợi của quốc gia là các loại hàng hóa xuất khẩu như nông thủy hải sản, may mặc, giày da, dầu thô, ...... sẽ bị áp thuế trả đũa.
