Em xin giới thiệu các Bác đọc tham khảo - ''Lược sử qua các chiến lược chiến tranh - Tác giả Antey 2500 '' cũng là 1 người quen...em thấy hay nên móc qua đây cho các Bác cùng phân tích.
Từ thửơ sơ khai, chiến lược quân sự chỉ có 1: đó là Attrition Warfare (chiến tranh tiêu hao) . Đại loại là 2 bên đánh cho tới khi bên kia hết quân không chống đở nổi thì kết thúc. Nói nôm na là 2 bên có bao nhiêu quân dàn hết ra, rồi xông lên đâm chém, bên nào mạnh hơn thì bên đó thắng, chấm hết. Kiểu đánh nhau của Attrition Warfare này còn tồn tại cho đến WWI và đầu WWII (chỉ quân Anh-Pháp, Polland vẫn sử dụng Attrition Warfare lỗi thời, dẩn đến các trận thua nhục nhả của liên quân Anh-Pháp và nước Pháp bị chiếm đóng)
Kinh tế của loài người dần dần phát triển, ngành chăn nuôi phát triển và cho ra đời chủng loại kỵ binh. Từ đây ra đời một chiến lược thứ hai : Manuever Warfare (chiến tranh cơ động). Thực ra Manuever Warfare ra đời gần như cùng lúc với Attrition Warfare nhưng nó không có phương tiện để biến ý tưởng thành thực tiển.
Ban đầu Manuever Warfare chỉ được sử dụng rất hạn chế, và rất ít tướng lãnh hiểu được sự quan trọng của nó. Lý do đơn giản là thời xa xưa binh lính đa số là đi quân dịch thời gian ngắn nên không được huấn luyện tốt, các chỉ huy mặt trận cũng không được huấn luyện bài bản và quan trọng nhất đó là phương tiện thông tin liên lạc gần như không có.
Ý đồ của Manuever Warfare chính là sử dụng khả năng cơ động tốt hơn của quân ta, nhằm vào chổ yếu của quân địch mà đánh, phá vở trận địa quân địch. Hoặc dựa vào khả năng cơ động và quyết định của quân ta, đưa quân địch vào thế trận bất lợi. Một khi quân địch bị bất lợi về thế trận, hoặc bị chọc thủng trận địa, chiến thắng sẽ đến dể dàng và ít thiệt hại hơn. Đôi khi Manuever Warfare được hiểu đơn giản là cơ động tránh mũi nhọn của địch, mũi nhọn của ta thì cơ động thọc vào tử huyệt của địch.
Ví dụ điển hình nhất về thời sơ khai của Manuever Warfare chính là trận đánh ở Cannae năm 216 trước Công Nguyên, khi quân của Hanibal ít ỏi lại chiến thắng vẻ vang trước hơn 70,000 quân tinh nhuệ của Rome. Đó là thất bại đầu tiên của đế chế Rome, và cũng là thất bại nhục nhả chưa từng có. Trận đánh ở Cannae cũng là ví dụ đầu tiên trong khoa học quân sự về nghệ thuật đánh 2 gọng kìm (Pincer Movement). Nghĩa là trong trung tâm, Hanibal cho rút quân có tổ chức dụ địch tiến quân, trong khi đó lực lượng của Hanibal cơ động hơn nhanh chóng phát triển đánh vào 2 bên sườn của quân Rome. Quân Rome di chuyển chậm chạp không kịp ứng cứu 2 bên sườn, quân trung tâm đang truy đuổi quân của Hanibal thì nhanh chóng rơi vào địa hình bất lợi. Kết quả gần như toàn bộ đội quân Rome bị bao vây và diệt gọn.
Nói người cũng phải nói đến ta: Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo và Quang Trung cũng là những nhà quân sự hiểu và tận dụng đựơc sự ưu việt của Manuever Warfare chống lại chiến lược sơ khai của quân địch đông hơn.
Ngô Quyền với chiến thắng trên sông Bạch Đằng, và Trần Hưng Đạo cũng với chiến thắng trên sông Bạch Đằng đã dùng thuyền nhỏ cơ động, dụ địch vào trận địa. Sau khi địch bị bất lợi, lập tức cơ động tận dụng thời cơ truy đuổi địch thủ đang hoảng loạn.
Trần Hưng Đạo trong các đợt chống quân Nguyên Mông lần 1 và 2, đã cơ động, chủ động rút quân, sử dụng các lực lượng cơ động nhỏ tiến hành đánh mai phục(sau này ta gọi là đánh du kích) vào tuyến sau và các đơn vị hậu cần của quân Nguyên Mông. Sau khi địch thủ mệt mỏi và bị rơi vào thế bất lợi trên bờ sông và các ngỏ hẹp khiến kỵ binh của Mông Cổ trở nên vô dụng, ông liền phản công. Kết quả là đoàn quân vô địch của Mông Cổ hoành hành khắp Âu Á bị buộc phải thúc thủ.
Còn Quang Trung nổi tiếng với chiến dịch Tết và tốc độ hành quân thần tốc, khiến quân Thanh không kịp trở tay.
Tướng lãnh nổi tiếng nhất, và được coi là người tiên phong áp dụng Manuever Warfare rộng rãi và thành công nhất chính là Napoleon. Napoleon thường sử dụng bộ binh cơ động kết hợp với kỵ binh tạo thành mũi tiến ông nhanh đánh vào sườn và phía sau của quân địch. Ngoài ra tài sữ dụng quân cơ động của Napoleon còn nằm ở chổ về mặt chiếc dịch Napoleon luôn có thể chọn lựa mình sẽ đánh ở đâu và đánh vào lúc nào(thông thường là bất ngờ trước khi quân địch kịp chuẩn bị trận địa), về mặt chiến thuật quân Napoleon thường chiếm lĩnh các trận địa có lợi rất nhanh, buộc quân địch phải ở thế hở sườn hoặc ở địa hình thấp, địa hình bất lợi?..
Vậy tại sao Manuever Warfare ưu việt hơn, đã tồn tại từ những năm 216 trước Công Nguyên lại không đựơc áp dụng rộng rãi.
Thứ Nhất: đó là hệ thống giáo dục của thời phong kiến rất kém cỏi. Các trận đánh Lịch Sử thường ít được ghi chép rộng rải, tướng lãnh đời sau không rỏ tướng lãnh đời trước đã đánh ra sao mà học hỏi. Ý tưởng của tướng lãnh có thể tốt, nhưng nó không đựơc giáo dục rộng rãi đến binh sĩ, nên dù tướng lãnh có muốn đánh nhanh cơ động nhanh thì binh lính cũng không tuân thủ được.
Thứ Hai: hệ thống thông tin liên lạc thời phong kiến cực kỳ kém cỏi, mệnh lệnh cấp trên thường không xuống được cấp dưới kịp thời. Cho nên tướng lãnh có muốn cơ động cánh quân của mình, cũng không biết cách làm sao mà ra lệnh cho quân mình di chuyển như ý.
Do đó từ thời sơ khai, ý tưởng của Manuever Warfare phải là sự phân chia quyền lực, không tập trung toàn bộ quỳên lực vào tướng lãnh cao nhất. Các tướng và sĩ quan dưới quyền phải hiểu được yêu cầu của chiến dịch và chiến thụât, nhanh chóng phản ứng và tự do đưa ra các quyết định kịp thời. Thậm chí ý định của chiến dịch phải đến từng binh sĩ để họ biết việc họ phải làm, không chỉ chờ lệnh của cấp trên. Tuy nhiên để làm được việc nói trên vào thời xa xưa không phải là dể. Nhất là thời Phong Kiến quyền lực thường không hề đựơc chia sẽ.
Kể từ sau WWI cùng với sự hiện diện rộng rải của thiết bị liên lạc hửu tuyến (dây nói, điện tín) và vô tuyến. Các quân đội hiện đại bắt đầu phát triển nền quân sự của mình theo hướng chiến tranh cơ động. Tuy nhiên 2 đất nước thắng trận ở WWI là Anh và Pháp tự tin vào khả năng chiến thắng của mình đã đứng ngoài cuộc đua. Kết quả có thể thấy rằng từ 2 đế chế hùng hậu trước WWII, Anh và Pháp trở thành yếu thế sau WWII và LX-Mỹ xuất hiện trở thành 2 đế chế mới.
Cũng phải nói rỏ thêm là Manuever Warfare xuất phát từ sự xuất hiện của Kỵ Binh, nên không có gì lạ khi các tướng giỏi nhất về đánh tank lại xuất phát từ kỵ binh trong những nằm 20~30. Điển hình như Patton cho Mỹ, và Zhukop của LX đều xuất phát từ tướng kỵ binh.
Tư tưởng hiện đại của Manuever Warfare đựơc nhấn mạnh trên 6 yếu tố quyết định:
1- Nhịp độ nhanh
2- Đánh đúng lúc và đúng điểm (đánh vào chổ yếu, đánh lúc địch chưa kịp chuẩn bị)
3- Bất ngờ (dựa vào tốc độ cũng như các kiểu đánh nghi binh giấu ý đồ chiến thuật và chiến dịch)
4- Các mũi tiến công phải hoàn thiện và tự quyết. Nghĩa là trong mũi tiến công phải có hợp đồng binh chủng, có tank có bộ binh có pháo binh và dỉ nhiên là sự hổ trợ của không quân.
-5 Độ linh hoạt cao
6- Phân chia quyền lực cho cấp dưới, để các sĩ quan chiến thuật có thể tự quyết và phản ứng tốt với tình huống.
Từ thửơ sơ khai, chiến lược quân sự chỉ có 1: đó là Attrition Warfare (chiến tranh tiêu hao) . Đại loại là 2 bên đánh cho tới khi bên kia hết quân không chống đở nổi thì kết thúc. Nói nôm na là 2 bên có bao nhiêu quân dàn hết ra, rồi xông lên đâm chém, bên nào mạnh hơn thì bên đó thắng, chấm hết. Kiểu đánh nhau của Attrition Warfare này còn tồn tại cho đến WWI và đầu WWII (chỉ quân Anh-Pháp, Polland vẫn sử dụng Attrition Warfare lỗi thời, dẩn đến các trận thua nhục nhả của liên quân Anh-Pháp và nước Pháp bị chiếm đóng)
Kinh tế của loài người dần dần phát triển, ngành chăn nuôi phát triển và cho ra đời chủng loại kỵ binh. Từ đây ra đời một chiến lược thứ hai : Manuever Warfare (chiến tranh cơ động). Thực ra Manuever Warfare ra đời gần như cùng lúc với Attrition Warfare nhưng nó không có phương tiện để biến ý tưởng thành thực tiển.
Ban đầu Manuever Warfare chỉ được sử dụng rất hạn chế, và rất ít tướng lãnh hiểu được sự quan trọng của nó. Lý do đơn giản là thời xa xưa binh lính đa số là đi quân dịch thời gian ngắn nên không được huấn luyện tốt, các chỉ huy mặt trận cũng không được huấn luyện bài bản và quan trọng nhất đó là phương tiện thông tin liên lạc gần như không có.
Ý đồ của Manuever Warfare chính là sử dụng khả năng cơ động tốt hơn của quân ta, nhằm vào chổ yếu của quân địch mà đánh, phá vở trận địa quân địch. Hoặc dựa vào khả năng cơ động và quyết định của quân ta, đưa quân địch vào thế trận bất lợi. Một khi quân địch bị bất lợi về thế trận, hoặc bị chọc thủng trận địa, chiến thắng sẽ đến dể dàng và ít thiệt hại hơn. Đôi khi Manuever Warfare được hiểu đơn giản là cơ động tránh mũi nhọn của địch, mũi nhọn của ta thì cơ động thọc vào tử huyệt của địch.
Ví dụ điển hình nhất về thời sơ khai của Manuever Warfare chính là trận đánh ở Cannae năm 216 trước Công Nguyên, khi quân của Hanibal ít ỏi lại chiến thắng vẻ vang trước hơn 70,000 quân tinh nhuệ của Rome. Đó là thất bại đầu tiên của đế chế Rome, và cũng là thất bại nhục nhả chưa từng có. Trận đánh ở Cannae cũng là ví dụ đầu tiên trong khoa học quân sự về nghệ thuật đánh 2 gọng kìm (Pincer Movement). Nghĩa là trong trung tâm, Hanibal cho rút quân có tổ chức dụ địch tiến quân, trong khi đó lực lượng của Hanibal cơ động hơn nhanh chóng phát triển đánh vào 2 bên sườn của quân Rome. Quân Rome di chuyển chậm chạp không kịp ứng cứu 2 bên sườn, quân trung tâm đang truy đuổi quân của Hanibal thì nhanh chóng rơi vào địa hình bất lợi. Kết quả gần như toàn bộ đội quân Rome bị bao vây và diệt gọn.
Nói người cũng phải nói đến ta: Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo và Quang Trung cũng là những nhà quân sự hiểu và tận dụng đựơc sự ưu việt của Manuever Warfare chống lại chiến lược sơ khai của quân địch đông hơn.
Ngô Quyền với chiến thắng trên sông Bạch Đằng, và Trần Hưng Đạo cũng với chiến thắng trên sông Bạch Đằng đã dùng thuyền nhỏ cơ động, dụ địch vào trận địa. Sau khi địch bị bất lợi, lập tức cơ động tận dụng thời cơ truy đuổi địch thủ đang hoảng loạn.
Trần Hưng Đạo trong các đợt chống quân Nguyên Mông lần 1 và 2, đã cơ động, chủ động rút quân, sử dụng các lực lượng cơ động nhỏ tiến hành đánh mai phục(sau này ta gọi là đánh du kích) vào tuyến sau và các đơn vị hậu cần của quân Nguyên Mông. Sau khi địch thủ mệt mỏi và bị rơi vào thế bất lợi trên bờ sông và các ngỏ hẹp khiến kỵ binh của Mông Cổ trở nên vô dụng, ông liền phản công. Kết quả là đoàn quân vô địch của Mông Cổ hoành hành khắp Âu Á bị buộc phải thúc thủ.
Còn Quang Trung nổi tiếng với chiến dịch Tết và tốc độ hành quân thần tốc, khiến quân Thanh không kịp trở tay.
Tướng lãnh nổi tiếng nhất, và được coi là người tiên phong áp dụng Manuever Warfare rộng rãi và thành công nhất chính là Napoleon. Napoleon thường sử dụng bộ binh cơ động kết hợp với kỵ binh tạo thành mũi tiến ông nhanh đánh vào sườn và phía sau của quân địch. Ngoài ra tài sữ dụng quân cơ động của Napoleon còn nằm ở chổ về mặt chiếc dịch Napoleon luôn có thể chọn lựa mình sẽ đánh ở đâu và đánh vào lúc nào(thông thường là bất ngờ trước khi quân địch kịp chuẩn bị trận địa), về mặt chiến thuật quân Napoleon thường chiếm lĩnh các trận địa có lợi rất nhanh, buộc quân địch phải ở thế hở sườn hoặc ở địa hình thấp, địa hình bất lợi?..
Vậy tại sao Manuever Warfare ưu việt hơn, đã tồn tại từ những năm 216 trước Công Nguyên lại không đựơc áp dụng rộng rãi.
Thứ Nhất: đó là hệ thống giáo dục của thời phong kiến rất kém cỏi. Các trận đánh Lịch Sử thường ít được ghi chép rộng rải, tướng lãnh đời sau không rỏ tướng lãnh đời trước đã đánh ra sao mà học hỏi. Ý tưởng của tướng lãnh có thể tốt, nhưng nó không đựơc giáo dục rộng rãi đến binh sĩ, nên dù tướng lãnh có muốn đánh nhanh cơ động nhanh thì binh lính cũng không tuân thủ được.
Thứ Hai: hệ thống thông tin liên lạc thời phong kiến cực kỳ kém cỏi, mệnh lệnh cấp trên thường không xuống được cấp dưới kịp thời. Cho nên tướng lãnh có muốn cơ động cánh quân của mình, cũng không biết cách làm sao mà ra lệnh cho quân mình di chuyển như ý.
Do đó từ thời sơ khai, ý tưởng của Manuever Warfare phải là sự phân chia quyền lực, không tập trung toàn bộ quỳên lực vào tướng lãnh cao nhất. Các tướng và sĩ quan dưới quyền phải hiểu được yêu cầu của chiến dịch và chiến thụât, nhanh chóng phản ứng và tự do đưa ra các quyết định kịp thời. Thậm chí ý định của chiến dịch phải đến từng binh sĩ để họ biết việc họ phải làm, không chỉ chờ lệnh của cấp trên. Tuy nhiên để làm được việc nói trên vào thời xa xưa không phải là dể. Nhất là thời Phong Kiến quyền lực thường không hề đựơc chia sẽ.
Kể từ sau WWI cùng với sự hiện diện rộng rải của thiết bị liên lạc hửu tuyến (dây nói, điện tín) và vô tuyến. Các quân đội hiện đại bắt đầu phát triển nền quân sự của mình theo hướng chiến tranh cơ động. Tuy nhiên 2 đất nước thắng trận ở WWI là Anh và Pháp tự tin vào khả năng chiến thắng của mình đã đứng ngoài cuộc đua. Kết quả có thể thấy rằng từ 2 đế chế hùng hậu trước WWII, Anh và Pháp trở thành yếu thế sau WWII và LX-Mỹ xuất hiện trở thành 2 đế chế mới.
Cũng phải nói rỏ thêm là Manuever Warfare xuất phát từ sự xuất hiện của Kỵ Binh, nên không có gì lạ khi các tướng giỏi nhất về đánh tank lại xuất phát từ kỵ binh trong những nằm 20~30. Điển hình như Patton cho Mỹ, và Zhukop của LX đều xuất phát từ tướng kỵ binh.
Tư tưởng hiện đại của Manuever Warfare đựơc nhấn mạnh trên 6 yếu tố quyết định:
1- Nhịp độ nhanh
2- Đánh đúng lúc và đúng điểm (đánh vào chổ yếu, đánh lúc địch chưa kịp chuẩn bị)
3- Bất ngờ (dựa vào tốc độ cũng như các kiểu đánh nghi binh giấu ý đồ chiến thuật và chiến dịch)
4- Các mũi tiến công phải hoàn thiện và tự quyết. Nghĩa là trong mũi tiến công phải có hợp đồng binh chủng, có tank có bộ binh có pháo binh và dỉ nhiên là sự hổ trợ của không quân.
-5 Độ linh hoạt cao
6- Phân chia quyền lực cho cấp dưới, để các sĩ quan chiến thuật có thể tự quyết và phản ứng tốt với tình huống.
