Mấu chốt của xe điện ngoài Pin là hệ thống trạm sạc. Và việc Tesla phát triển hệ thống trạm sạc rộng khắp và hiệu quả ở Mỹ lại khiến chúng ta nghĩ đến VinFast tại Việt Nam.
Bài viết này sẽ không phân tích về xe điện mà sẽ chỉ nói về hệ thống trạm sạc của Tesla tại Mỹ và VinFast tại Việt Nam.
Mấu chốt của xe điện ngoài Pin là hệ thống trạm sạc
Trở ngại lớn nhất của xe điện pin hiện nay vẫn là tầm hoạt động. Vì theo lẽ thường, người mua xe luôn muốn chạy xe mà không phải lo nghĩ nhiều về việc hết nhiên liệu, bất kể là xăng/dầu hay điện.
Để giải quyết yêu cầu này của người tiêu dùng để khuyến khích họ đến với xe điện thì có 2 cách, đó là: tăng dung lượng pin hoặc tăng số lượng trạm sạc. Nếu làm được cả 2 thì quá tốt!
Tuy nhiên....
Tăng dung lượng pin không đơn giản. Với công nghệ hiện đại, để tăng tầm hoạt động của xe, nhà sản xuất chỉ có thể tích hợp nhiều tế bào pin vào xe hơn. Và khi có quá nhiều pin, khối lượng của xe cũng nặng hơn nhiều. Điều này lại gây quá tải cho động cơ, các chi tiết và giảm tầm hoạt động của xe điện.
Các nhà sản xuất cố gắng đầu tư vào pin thể rắn để mong một tế bào pin có thể nhẹ hơn nhưng chứa được nhiều năng lượng hơn... Nhưng kể từ khi công chúng biết đến cụm từ "pin thể rắn" đến nay, việc nghiên cứu vẫn chưa cho ra sản phẩm phổ thông nào.
Khi mà các nhà khoa học vẫn đang dậm chân tại chỗ trong việc cho ra đời những loại pin hoạt động hiệu quả hơn, thì các doanh nghiệp và người dùng xe chỉ còn trông chờ vào hệ thống trạm sạc dày hơn và sạc nhanh hơn.
Điều này nhắc ta nhớ đến trường hợp của Tesla, hãng xe đã âm thầm xây dựng mạng lưới sạc hơn 10 năm qua tại Mỹ.
Tesla dẫn đầu cuộc chơi xe điện và hệ thống trạm sạc rộng khắp, hiệu quả ở Mỹ
Khác với Trung Quốc, cơ sở hạ tầng sạc EV công cộng ở Mỹ chắc chắn chưa sẵn sàng để phục vụ cho hàng loạt xe điện hiện đang được tung ra thị trường.
Dù nhiều công ty tư nhân đang đầu hệ thống trạm sạc trên khắp nước này như: Electrify America, EVgo và ChargePoint... nhưng số lượng lẫn chất lượng của chúng vẫn chưa đủ. Nhiều người dân Mỹ than phiền về việc khó tìm trạm sạc. Hơn nữa, khi đã đến trạm, chưa chắc nó hoạt động bình thường. Tỷ lệ trạm sạc hư hỏng chiếm khoảng 21,4% thời gian hoạt động.
Mạng Supercharger của Tesla vẫn là tiêu chuẩn của ngành, có nhiều điểm sạc trên khắp nước Mỹ hơn bất kỳ mạng lưới trạm sạc nào khác.
Tesla hiện có khoảng 17.000 trạm sạc trên khắp nước Mỹ. Hệ thống trạm sạc nhanh của Tesla chiếm khoảng 60% tổng số trạm sạc nhanh tại Mỹ. Con số này nhiều hơn đáng kể so với 3.500 đầu nối sạc (chuẩn CCS) mà Tesla đã mở ra cho công chúng để có thể đủ điều kiện nhận tài trợ của liên bang để mở rộng mạng Supercharger.
Và Tesla không xây dựng mạng lưới đồ sộ này trong ngày 1 ngày 2. Hãng xe điện Mỹ đã khởi động những trạm sạc đầu tiên từ cách đây hơn 10 năm.
Năm 2012, Tesla bắt đầu xây dựng mạng lưới các trạm "Super charging" 480 volt khiến cho các hành trình dài của dòng Model S được thuận tiện. Giữa tháng 5/2014, đã có 90 trạm hoạt động ở Mỹ và 16 ở châu Âu, 3 ở Trung Quốc.
Cứ thế, hãng này tiếp tục mở rộng mạng lưới sạc nhanh của mình song song với việc ra mắt xe mới và cập nhật phần mềm hệ thống xe.
Các hãng xe khác phải thỏa thuận với Tesla để được "xài ké"
Có vẻ như ngày càng nhiều hãng xe cho rằng những công ty cung cấp trạm sạc thứ 3 như Electrify America, EVgo và ChargePoint khó có thể thiết lập mạng lưới đủ lớn để cạnh tranh Tesla.
Thay vì đợi mạng lưới trạm sạc CCS tốt hơn hoặc phải bả ra số tiền khổng lồ đầu tư hệ thống trạm sạc, các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ đã quyết định bắt đầu hợp tác với Tesla để cấp phép cho các cổng NACS cho xe của họ vào năm 2025.
Bây giờ các hãng khác muốn đẩy nhanh tốc độ phát triển xe điện phải thỏa thuận "xài ké" trạm sạc với Tesla. Chính quyền cũng gây áp lực sẽ rút tài trợ, Tesla mới mở khóa các trạm sạc của mình.
Và Tesla cũng không mở khóa trạm sạc một cách miễn phí. Hãng này buộc người dùng phải tải ứng dụng Tesla trên điện thoại và thành lập tài khoản trước khi có thể sử dụng trạm sạc. Người dùng có thể thanh toán theo số lần sạc hoặc mua gói thành viên với giá 13 USD/tháng (cao hơn so với những thành viên sử dụng sản phẩm của nhà Tesla).
Ngoài việc tốn tiền hơn, khách hàng sử dụng xe khác còn có nguy cơ bị thu thập thông tin cho các hoạt động marketing, bán hàng hoặc chào mời những dịch vụ của nhà Elon Musk.
Theo ngân hàng Mỹ Goldman Sachs ước tính, lợi nhuận mà Tesla có thể thu về nếu xe điện của các thương hiệu khác đến sạc tại Supercharger lên tới 25 tỷ USD mỗi năm.
Có thể thấy, chiến lược đầu tư trạm sạc từ thập kỷ trước đã giúp Tesla thu về trái ngọt trong hiện tại.
VinFast đang thực hiện chiến lược tương tự Tesla
Từ chiến lược đã được kiểm chứng thành công từ Tesla, VinFast cũng vận hành song song 2 mảng: phát triển xe và mở rộng trạm sạc.
Chủ tịch Phạm Nhật Vượng đã nêu quan điểm việc chia sẻ trạm sạc điện của VinFast với các hãng khác, qua đó tạo nên khá nhiều tranh cãi. “Chúng tôi xác định chiến lược 10 năm nữa sẽ cho các hãng xe khác được sạc cùng. Hiện tại, không lý do gì bỏ ra 500-700 triệu USD để cho đối thủ dùng”.
Trên thực tế, động thái của VinFast chẳng có gì là lạ trong ngành xe điện bởi cho dù là Tesla nhà Elon Musk cũng phải mất 12 năm mới chấp nhận cho hãng khác dùng mạng lưới sạc của họ. Điều này thậm chí chỉ diễn ra sau khi chính phủ Mỹ tuyên bố tung ra những khoản tài trợ hàng tỷ USD trong cuộc đua xe điện với Trung Quốc.
Liệu VinFast có là câu chuyện tương tự Tesla với hệ thống trạm sạc đang rộng khắp tại Việt Nam?
Hyundai đã tham gia vào thị trường xe điện tại Việt Nam với mẫu IONIQ 5. Porsche đã đưa mẫu xe thuần điện Taycan về thị trường Việt Nam từ khá sớm. Audi cũng đã giới thiệu mẫu xe điện E-tron GT. Mercedes-Benz cũng lần lượt giới thiệu loạt xe điện EQS, EQE và EQB. Nhiều hãng xe Trung Quốc như Haima, Wuling,... cũng đã giới thiệu xe điện tại Việt Nam.
Nhiều hãng đem xe điện về Việt Nam, từ xe sang đến xe phổ thông, nhưng số lượng trạm sạc chỉ chiếm trên đầu ngón tay và giới hạn ở các khu vực đại lý hoặc lắp đặt tại nhà riêng. Trong khi đó, mạng lưới trạm sạc của VinFast chiếm quy mô lớn nhất và đang ngày càng mở rộng (3.000 trạm sạc với 150.000 cổng sạc điện trên cả nước).
Cụ thể các trạm sạc pin xe ô tô điện VinFast được đặt tại:
Xét một cách khách quan, VinFast đang dẫn đầu và bỏ xa các hãng xe khác về hệ thống trạm sạc và số cổng sạc. Ngoài ra, những vị trí đắc địa, dễ mở trạm sạc trên các tuyến quốc lộ, cao tốc là các cây xăng, trạm dừng nghỉ thì gần như VinFast đã ký thỏa thuận với PVOil, Petrolimex và một số trạm dừng nghỉ để mở trạm sạc.
Xe điện là câu chuyện của tương lai gần và nếu các hãng xe tại Việt Nam muốn đẩy nhanh quá trình phát triển xe điện và hệ thống trạm sạc thì họ sẽ có 2 lựa chọn.
Một là bỏ ra số tiền khổng lồ và thời gian thần tốc đề bắt tay vào phát triển hệ thống trạm sạc như VinFast đã làm.
Hai là chọn cách nhanh gọn nhất, thỏa thuận với VinFast để có thể sử dụng hệ thống trạm sạc rộng khắp này.
Bài toán này không khác câu chuyện của Tesla tại Mỹ và trong năm 2023, rất nhiều hãng xe đã chọn cách thứ hai như Ford, GM, Honda, Acura, Hyundai, Kia, Genesis, BMW, Mini, Rolls-Royce hay cả ông lớn Toyota, Lexus. Do đó, nếu không có ưu đãi đặc biệt từ nhà nước, thời điểm VinFast mở trạm sạc cho các hãng xe điện khác tùy thuộc vào chiến lược của hãng xe Việt.
>>> Xem thêm:
Bài viết này sẽ không phân tích về xe điện mà sẽ chỉ nói về hệ thống trạm sạc của Tesla tại Mỹ và VinFast tại Việt Nam.
Mấu chốt của xe điện ngoài Pin là hệ thống trạm sạc
Trở ngại lớn nhất của xe điện pin hiện nay vẫn là tầm hoạt động. Vì theo lẽ thường, người mua xe luôn muốn chạy xe mà không phải lo nghĩ nhiều về việc hết nhiên liệu, bất kể là xăng/dầu hay điện.
10 mẫu xe điện tại Mỹ có tầm hoạt động tốt nhất năm 2023 (Nguồn tham khảo: visualcapitalist) Tầm hoạt động trung bình của các mẫu xe điện hiệu suất tốt tại Mỹ vào khoảng 500 Km.
Để giải quyết yêu cầu này của người tiêu dùng để khuyến khích họ đến với xe điện thì có 2 cách, đó là: tăng dung lượng pin hoặc tăng số lượng trạm sạc. Nếu làm được cả 2 thì quá tốt!
Tuy nhiên....
Tăng dung lượng pin không đơn giản. Với công nghệ hiện đại, để tăng tầm hoạt động của xe, nhà sản xuất chỉ có thể tích hợp nhiều tế bào pin vào xe hơn. Và khi có quá nhiều pin, khối lượng của xe cũng nặng hơn nhiều. Điều này lại gây quá tải cho động cơ, các chi tiết và giảm tầm hoạt động của xe điện.
Các nhà sản xuất cố gắng đầu tư vào pin thể rắn để mong một tế bào pin có thể nhẹ hơn nhưng chứa được nhiều năng lượng hơn... Nhưng kể từ khi công chúng biết đến cụm từ "pin thể rắn" đến nay, việc nghiên cứu vẫn chưa cho ra sản phẩm phổ thông nào.
Khi vấn đề Pin chưa tìm được giải pháp hiệu quả thì người dùng xe điện chỉ còn trông chờ vào hệ thống trạm sạc dày hơn và sạc nhanh hơn
Khi mà các nhà khoa học vẫn đang dậm chân tại chỗ trong việc cho ra đời những loại pin hoạt động hiệu quả hơn, thì các doanh nghiệp và người dùng xe chỉ còn trông chờ vào hệ thống trạm sạc dày hơn và sạc nhanh hơn.
Điều này nhắc ta nhớ đến trường hợp của Tesla, hãng xe đã âm thầm xây dựng mạng lưới sạc hơn 10 năm qua tại Mỹ.
Tesla dẫn đầu cuộc chơi xe điện và hệ thống trạm sạc rộng khắp, hiệu quả ở Mỹ
Khác với Trung Quốc, cơ sở hạ tầng sạc EV công cộng ở Mỹ chắc chắn chưa sẵn sàng để phục vụ cho hàng loạt xe điện hiện đang được tung ra thị trường.
Dù nhiều công ty tư nhân đang đầu hệ thống trạm sạc trên khắp nước này như: Electrify America, EVgo và ChargePoint... nhưng số lượng lẫn chất lượng của chúng vẫn chưa đủ. Nhiều người dân Mỹ than phiền về việc khó tìm trạm sạc. Hơn nữa, khi đã đến trạm, chưa chắc nó hoạt động bình thường. Tỷ lệ trạm sạc hư hỏng chiếm khoảng 21,4% thời gian hoạt động.
Mạng Supercharger của Tesla vẫn là tiêu chuẩn của ngành, có nhiều điểm sạc trên khắp nước Mỹ hơn bất kỳ mạng lưới trạm sạc nào khác.
Tesla hiện có khoảng 17.000 trạm sạc trên khắp nước Mỹ. Hệ thống trạm sạc nhanh của Tesla chiếm khoảng 60% tổng số trạm sạc nhanh tại Mỹ. Con số này nhiều hơn đáng kể so với 3.500 đầu nối sạc (chuẩn CCS) mà Tesla đã mở ra cho công chúng để có thể đủ điều kiện nhận tài trợ của liên bang để mở rộng mạng Supercharger.
Và Tesla không xây dựng mạng lưới đồ sộ này trong ngày 1 ngày 2. Hãng xe điện Mỹ đã khởi động những trạm sạc đầu tiên từ cách đây hơn 10 năm.
Năm 2012, Tesla bắt đầu xây dựng mạng lưới các trạm "Super charging" 480 volt khiến cho các hành trình dài của dòng Model S được thuận tiện. Giữa tháng 5/2014, đã có 90 trạm hoạt động ở Mỹ và 16 ở châu Âu, 3 ở Trung Quốc.
Cứ thế, hãng này tiếp tục mở rộng mạng lưới sạc nhanh của mình song song với việc ra mắt xe mới và cập nhật phần mềm hệ thống xe.
Các hãng xe khác phải thỏa thuận với Tesla để được "xài ké"
Có vẻ như ngày càng nhiều hãng xe cho rằng những công ty cung cấp trạm sạc thứ 3 như Electrify America, EVgo và ChargePoint khó có thể thiết lập mạng lưới đủ lớn để cạnh tranh Tesla.
Thay vì đợi mạng lưới trạm sạc CCS tốt hơn hoặc phải bả ra số tiền khổng lồ đầu tư hệ thống trạm sạc, các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ đã quyết định bắt đầu hợp tác với Tesla để cấp phép cho các cổng NACS cho xe của họ vào năm 2025.
Bây giờ các hãng khác muốn đẩy nhanh tốc độ phát triển xe điện phải thỏa thuận "xài ké" trạm sạc với Tesla. Chính quyền cũng gây áp lực sẽ rút tài trợ, Tesla mới mở khóa các trạm sạc của mình.
Và Tesla cũng không mở khóa trạm sạc một cách miễn phí. Hãng này buộc người dùng phải tải ứng dụng Tesla trên điện thoại và thành lập tài khoản trước khi có thể sử dụng trạm sạc. Người dùng có thể thanh toán theo số lần sạc hoặc mua gói thành viên với giá 13 USD/tháng (cao hơn so với những thành viên sử dụng sản phẩm của nhà Tesla).
Ngoài việc tốn tiền hơn, khách hàng sử dụng xe khác còn có nguy cơ bị thu thập thông tin cho các hoạt động marketing, bán hàng hoặc chào mời những dịch vụ của nhà Elon Musk.
Theo ngân hàng Mỹ Goldman Sachs ước tính, lợi nhuận mà Tesla có thể thu về nếu xe điện của các thương hiệu khác đến sạc tại Supercharger lên tới 25 tỷ USD mỗi năm.
Có thể thấy, chiến lược đầu tư trạm sạc từ thập kỷ trước đã giúp Tesla thu về trái ngọt trong hiện tại.
VinFast đang thực hiện chiến lược tương tự Tesla
Từ chiến lược đã được kiểm chứng thành công từ Tesla, VinFast cũng vận hành song song 2 mảng: phát triển xe và mở rộng trạm sạc.
Chủ tịch Phạm Nhật Vượng đã nêu quan điểm việc chia sẻ trạm sạc điện của VinFast với các hãng khác, qua đó tạo nên khá nhiều tranh cãi. “Chúng tôi xác định chiến lược 10 năm nữa sẽ cho các hãng xe khác được sạc cùng. Hiện tại, không lý do gì bỏ ra 500-700 triệu USD để cho đối thủ dùng”.
Trên thực tế, động thái của VinFast chẳng có gì là lạ trong ngành xe điện bởi cho dù là Tesla nhà Elon Musk cũng phải mất 12 năm mới chấp nhận cho hãng khác dùng mạng lưới sạc của họ. Điều này thậm chí chỉ diễn ra sau khi chính phủ Mỹ tuyên bố tung ra những khoản tài trợ hàng tỷ USD trong cuộc đua xe điện với Trung Quốc.
Liệu VinFast có là câu chuyện tương tự Tesla với hệ thống trạm sạc đang rộng khắp tại Việt Nam?
Hyundai đã tham gia vào thị trường xe điện tại Việt Nam với mẫu IONIQ 5. Porsche đã đưa mẫu xe thuần điện Taycan về thị trường Việt Nam từ khá sớm. Audi cũng đã giới thiệu mẫu xe điện E-tron GT. Mercedes-Benz cũng lần lượt giới thiệu loạt xe điện EQS, EQE và EQB. Nhiều hãng xe Trung Quốc như Haima, Wuling,... cũng đã giới thiệu xe điện tại Việt Nam.
Nhiều hãng đem xe điện về Việt Nam, từ xe sang đến xe phổ thông, nhưng số lượng trạm sạc chỉ chiếm trên đầu ngón tay và giới hạn ở các khu vực đại lý hoặc lắp đặt tại nhà riêng. Trong khi đó, mạng lưới trạm sạc của VinFast chiếm quy mô lớn nhất và đang ngày càng mở rộng (3.000 trạm sạc với 150.000 cổng sạc điện trên cả nước).
Cụ thể các trạm sạc pin xe ô tô điện VinFast được đặt tại:
- Bãi đỗ xe, bến xe
- Trạm dừng nghỉ, trạm đổ xăng dầu
- Trung tâm thương mại
- Chung cư, tòa nhà văn phòng
- Cao tốc, quốc lộ
- Các địa điểm phù hợp khác trên toàn quốc
Xét một cách khách quan, VinFast đang dẫn đầu và bỏ xa các hãng xe khác về hệ thống trạm sạc và số cổng sạc. Ngoài ra, những vị trí đắc địa, dễ mở trạm sạc trên các tuyến quốc lộ, cao tốc là các cây xăng, trạm dừng nghỉ thì gần như VinFast đã ký thỏa thuận với PVOil, Petrolimex và một số trạm dừng nghỉ để mở trạm sạc.
Xe điện là câu chuyện của tương lai gần và nếu các hãng xe tại Việt Nam muốn đẩy nhanh quá trình phát triển xe điện và hệ thống trạm sạc thì họ sẽ có 2 lựa chọn.
Một là bỏ ra số tiền khổng lồ và thời gian thần tốc đề bắt tay vào phát triển hệ thống trạm sạc như VinFast đã làm.
Hai là chọn cách nhanh gọn nhất, thỏa thuận với VinFast để có thể sử dụng hệ thống trạm sạc rộng khắp này.
Mạng lưới trạm sạc của VinFast chiếm quy mô lớn nhất với hơn 3.000 trạm sạc với 150.000 cổng sạc điện trên cả nước và đang ngày càng mở rộng
Bài toán này không khác câu chuyện của Tesla tại Mỹ và trong năm 2023, rất nhiều hãng xe đã chọn cách thứ hai như Ford, GM, Honda, Acura, Hyundai, Kia, Genesis, BMW, Mini, Rolls-Royce hay cả ông lớn Toyota, Lexus. Do đó, nếu không có ưu đãi đặc biệt từ nhà nước, thời điểm VinFast mở trạm sạc cho các hãng xe điện khác tùy thuộc vào chiến lược của hãng xe Việt.
>>> Xem thêm:
Last edited by a moderator:
Chủ đề tương tự
