Hanh.Pham nói:
Không thành công sẽ thành nhân, ông bà mình nói cấm có sai bác nhỉ.
Em đồng cảm với những gì bác đã trải qua ... một quãng thời gian vất vả và đau lòng lắm, đúng không ạ ? Nếu được, bác có thể cho anh em biết thêm bác đã từng kinh doanh cái gì, vì sao chọn ngành đó, địa điểm đó và vì sao phải bỏ ... em rất mong những chia sẻ thực tiễn như thế. Chờ bài viết của bác, cảm ơn bác trước nữa nè hihi
Haizzzz không thành công thì tốn một mớ tiền còn thành nhân được hay không lại là một chuyện khác nữa đó. Nhân đây em cũng xin mạo muội chia sẽ cái quãng thời gian vất vả đó. Qua việc thất bại trong kinh doanh của em thì hy vọng mấy bác nào muốn kinh doanh sẽ phần nào nhìn thấy được khó khăn mà khắc phục còn bác nào thành công rồi thì em cũng xin dựa cột ghi nhận ý kiến đóng góp để hy vọng một mai có thể bôn ba nữa.
Em vốn xuất thân từ dân kĩ thuật nhưng cũng muốn làm một cái gì đó để có được đồng ra đồng vào chứ dựa vào mấy đồng bạc lương kĩ sư thì chịu. Đắn đo mãi chưa quyết định làm gì vì ngành nào cũng là "đại dương đỏ" hết trơn, cạnh tranh khủng khiếp. Mình vốn ít, kinh nghiệm ít mà bước chân vào mấy ngành cạnh tranh dữ dội thì giống như muối bỏ biển. Tình cờ đi ngang qua mấy tiệm nước ép trái cây ở Sài Gòn như Bùi Thị Xuân, Nguyễn Thượng Hiền thì thấy thị trường nước trái cây tươi dường như là " đại dương xanh" vì ở Sài Gòn nắng nóng mà chưa có ai làm mấy cái này thành hệ thống. Thế là quyết định đầu tư vào tiệm bán nước trái cây tươi.
Thời gian ban đầu hơi khó khăn, thứ nhất là chưa có kinh nghiệm, thứ hai là vốn ít, thứ ba là chưa biết nhìn nhận thị trường, phân khúc khách hàng cần nhắm tới và chưa biết nhìn nhận vị trí nào mở quán sẽ thuận lợi. Bởi những lí do trên nên cái tiệm đầu tiên mở ở Quận 8 thất bại sau 1 tháng. Sau khi đánh giá lại những yếu tố bên trên thì quyết định mở ở chợ An Đông. Nơi đây có vẻ phù hợp để bán nước. Thứ nhất: ở An Đông toàn là mấy bà mấy chị thích uống nước trái cây tươi ép tại chỗ như cam, bưởi, dưa hấu, cà rốt, chanh dây,... và mấy bà mấy chị lên chợ quần một hồi thì toát mồ hôi. Nóng nực mà đi ngang qua tiệm em thì ghé vô mua liền là cái chắc. Thứ hai: ở An Đông thì khách hàng đi mua quần áo, vải đều giàu có, họ lo cho sức khỏe, sắc đẹp nhiều hơn. Mỗi lần họ đi chợ cầm ít nhất cũng vài triệu nên bỏ ra mua vài chai nước coi như muối bỏ biển. Từ hai điều này nên mở tiệm ở An Đông. Thời gian ban đầu cũng buôn bán thuận lợi lắm.
Dường như được đà tiến lên bước nữa đó là có ý định xây dựng thành một hệ thống và muốn khách hàng khi nhìn vào cửa hàng thì biết là cửa hàng của mình (hình như là nhận diện thương hiệu). Thế là tiệm thứ hai ở Thành Thái ra đời. Buôn bán khá thuận lợi nên em quyết định nghỉ làm ở công ty để lo việc ở nhà vì nhận thấy đây là một cơ hội tốt để kinh doanh. Lỡ mà thất bại thì có tấm bằng kĩ sư đi xin việc chắc cũng đủ nuôi thân.
Mọi việc dường như tiến triển rất tốt nhưng sau một thời gian thì đủ thứ xảy ra. Ban đầu là giá cả và chất lượng đầu vào của hàng hóa. Thời gian ban đầu thì 2 giờ sáng phải đi Bình Điền lấy hàng vì lúc đầu chưa quen. Sau nhiều việc quá nên hàng hóa được mối lái giao hẳn hoi. Bởi thế nên chi phí cho đầu vào tăng và đôi khi mối hàng lại giao hàng kém chất lượng. Giá cả thì kiểm tra được dễ nhưng hàng kém chất lượng thì nhân viên trực tiếp làm mới phát hiện ra. Mà mấy bác biết rồi đó, mấy người nhân viên làm công ăn lương thì được bao nhiêu người làm việc có trách nhiệm. Hàng hư hàng thối chơi tuốt cộng thêm không có sáng tạo trong chế biến và chế biến không ổn định ( bữa ngọt bữa chua) thì phần nào đó làm giảm khách hàng.
Vào mùa khan hiếm trái cây thì thương lái tăng giá thấy ớn, chất lượng kém nữa mà giá đầu ra khó thay đổi. Nếu thay đổi là khách la làng lên liền. Bởi vậy vật lộn với mấy thứ này coi bộ không dễ chút nào. Thế là phải tìm cách để thay đổi. Ban đầu là thay đổi một chút về giá, về hàm lượng nước trái cây. Sau thì tìm một số chất bảo quản để uống ngon hơn, để được lâu hơn và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Thử nghiệm vài ngày nhưng lại sợ khách hàng biết thì toi mạng. Mà cũng khó vì khách hàng không phải là người tiêu dùng thông minh. Ví dụ: mấy chai nước ngọt thì chứa đường hóa học và chất bảo quản nhưng mọi người vẫn uống hà rầm còn nếu em bỏ một chút đường hóa học hoặc chất bảo quản vào nước trái cây thì coi như tẩy chay luôn. Mặc dù mấy bác biết đó, đường hóa học thì cũng tùy loại, không phải loại nào cũng xấu. Ok, em giữ luôn định nghĩa là nước trái cây tươi, không bỏ gì ngoài đường cát.
Tiếp đến là khó khăn về nhân viên. Cái này quan trọng lắm à nghen. Tiệm nhỏ thì không sao vì người chủ tự làm, tự bán. Còn mở tiệm lớn và nhiều tiệm thì người bán hàng sẽ đóng vai trò rất quan trọng. Khách tới mà nhân viên không tươi cười, không chào đón rôm rả thì coi như mất toi 50% cơ hội bán hàng roài. Thái độ bán hàng mà không đưa hai tay cho khách, không cảm ơn khách, không biết nói chuyện với khách thì toi luôn. Mặc dù đã hướng dẫn tận tình nhưng hình như là lỗ tai cây hay sao í. Nói trước quên sau và làm việc không có trách nhiệm lắm. Bác nào mà có nhiều nhân viên thì nên có chế tài để bắt nhân viên phải làm việc trên tinh thần tự giác, có trách nhiệm. Nói vậy chứ làm không đơn giản tí nào đâu. Mãi sau mới tìm được một đứa nhân viên không tham tiền, làm việc có trách nhiệm và không ganh tị. Dĩ nhiên là tăng lương cho tên này roài.
Khó khăn tiếp nữa là sổ sách và quản lí. Khi đã mở tới quán thứ 4 thì dường như quản lí hơi nhức đầu. Tỉ lệ ép nước thế nào, thấp hay cao. Trái cây có hư không, có hao hụt nhiều không, pha chế có đảm bảo không. Rồi lời lỗ, doanh thu. Kiểm tra coi ngày hôm nay có thằng nào ăn chặn không. Dường như bài toán quản lí là khó nhất.
Người ta nói thuận vợ thuận chồng tát biển đông cũng cạn, quả là ông bà xưa nói cấm có sai. Ban đầu em gầy dựng mấy cái tiệm chung với cô bạn gái. Sau muốn nâng cô bạn lên thành vợ nên gần như tài chính chung, quản lí thu chi chung. Mọi việc suôn sẽ cho đến khi em nghỉ làm ở công ty vì con bạn không muốn có một người chồng ở nhà mà không có danh vọng. Cộng thêm với nhiều chuyện gia đình hai bên nữa nên tiến hành chia tiêm, chia đồ. Điều này dẫn đến sức mạnh suy giảm đi.
Các bác biết đó, buôn bán hàng nước uống thì theo mùa. Mùa nắng thì cười tươi, mùa mưa thì nhăn mặt đó. Giá cả hàng hóa, mặt bằng, nhân công thì ngày một tăng. Mưa gió thất thường nên doanh thu giảm mà phải gồng chi phí thêm nữa.
Đứa con tinh thần do mình tạo ra thì tiếc lắm các bác. Em cố gồng thêm một thời gian, cố bù thâm hụt để vượt qua bão giá, vượt qua thời tiết cũng như khó khăn bên trên. Gia đình thì đốc thúc bắt đi làm ở công ty vì thấy phí mấy năm đại học nên lại xin việc đi làm trở lại. Nhân viên ở nhà lúc này không có chủ kèm cặp thì làm ăn chểnh mảng. Một thời gian sau thì sang tiệm. Kết cục không vui.
Nói chung sau thất bại sẽ có được nhiều bài học đắt giá. Em chỉ muốn chia sẽ suy nghĩ của em thế này nhé:
- Khi kinh doanh không nên kinh doanh những mặt hàng bị thời tiết ảnh hưởng nhiều hoặc là thời tiết xấu ít xảy ra ở khu đó
- Không nên chung chạ với ai. Chung chạ là một lợi thế khi ít vốn, ít nhân lực và kinh nghiệm ít. Nhưng các bác biết rồi đó, người Việt mình dường như ít người khi làm chung mà đi tới cùng khi sóng gió xảy ra.
- Nên tìm hiểu và đánh giá cũng như phân tích lượng khách hàng, loại khách hàng. Địa điểm kinh doanh có thuận lợi về tầm nhìn, khách hàng hay không
- Nhân công phải được đào tạo bài bản, quản lí chặt.
- Nên đưa ra phương án quản lí tiền bạc, hàng hóa, nhân công. Điều này làm tốt thì khỏe lắm. Nếu bác kinh doanh bán lẻ không hóa đơn mà bác biết ngày nay thu bao nhiêu, chi bao nhiêu, bị ăn chặn bao nhiêu, hư hao bao nhiêu... thì tỉ lệ thành công cao đó.
Nói chung là cũng còn nhiều thứ lắm, nói cũng chưa hết ý. Em chỉ mong là các bác bắt tay vào kinh doanh thì nên tính toán cho thật kĩ nhưng cũng kèm theo một chút liều và đam mê nữa. Một ngày nào đó em đủ lực lại sẽ bắt đầu lại. Còn bây giờ phải lăn ra cày trả nợ.
