Trên xe ô tô có những hệ dẫn động như FWD, RWD, AWD, 4WD,… và đây là các từ viết tắt tiếng Anh. Trong đó, FWD là Front-Wheel Drive - Dẫn động cầu trước, RWD là Rear-Wheel Drive - Dẫn động cầu sau, All-Wheel Drive - Dẫn động 4 bánh toàn thời gian, 4WD là Four-Wheel Drive - Dẫn động 4 bánh bán thời gian,… Mời các bạn cùng tìm hiểu một chút về các hệ dẫn động trên xe ô tô để hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của chúng.[pagebreak][/pagebreak]
Dẫn động cầu trước (FWD): Nói một cách đơn giản, sức mạnh động cơ sẽ được truyền đến 2 bánh trước để làm xe chuyển động. Kiểu dẫn động này phổ biến ở các dòng xe phổ thông như Chevrolet Cruze, Toyota Vios, Honda Civic,... FWD là kiểu dẫn động phổ biến và thịnh hành nhất trên thị trường bởi cách bố trí đơn giản và gọn gàng giúp tiết kiệm nhiên liệu và tăng không gian nội thất của xe. Thêm vào đó, trọng lượng của động cơ và hộp số được tập trung vào bánh dẫn động ở phía trước nên xe sẽ có lực kéo tốt.
Toyota Vios có hệ dẫn động cầu trước - FWD.
Đặc tính chung của mẫu xe dẫn động cầu trước là xe có xu hướng bị thiếu lái (understeer) khi vào những khúc cua gấp (Xe sẽ vào cua ít hơn so với thao tác đánh lái của tài xế). Trong những điều kiện địa hình khó, xe còn có xu thế vẫn chạy thẳng mà ít phản ứng lại tác động đánh lái của lái xe).
Dẫn động cầu sau (RWD): Cái tên đã nói lên tất cả, sức mạnh động cơ được truyền đến 2 bánh sau để làm xe chuyển động. RWD đã thống trị ở dòng xe du lịch đến tận đầu những năm 1980s khi FWD xuất hiện. Nhưng RWD vẫn hiệu quả hơn ở những xe có trọng lượng lớn cùng động cơ mạnh mẽ hơn. Đó là lí do tại sao, kiểu dẫn động này được sử dụng rộng rãi ở các mẫu xe tải, bán tải cỡ lớn, xe thể thao hiệu suất cao, xe đua hay những chiếc xe cảnh sát được thiết kế để rượt đuổi.
Ở những đoạn đường có nhiều cua đòi hỏi phải đánh lái nhiều, các xe dẫn động cầu sau thường có xu hướng thừa lái (oversteer). Nghĩa là xe bị cua nhiều hơn mức người lái mong muốn. Trong những điều kiện địa hình khó, đặc điểm này có thể khiến bánh xe bị trượt hoặc xoay tròn. Thừa lái khó kiểm soát hơn thiếu lái, do đó nó cũng nguy hiểm hơn. Cách xử lý hiện tượng thiếu lái (understeer) hay thừa lái (oversteer) sẽ được mình nói trong một bài khác nhé.
Dẫn động 4 bánh toàn thời gian (AWD): Đừng nhầm lẫn giữa dẫn động 4 bánh toàn thời gian (AWD) và dẫn động 4 bánh bán thời gian (4WD). Mặc dù cả 2 kiểu dẫn động đều liên quan đến 4 bánh xe nhưng chúng được thiết kế và vận hành khác nhau.
Nhìn chung, hệ truyền động dẫn động 4 bánh toàn thời gian vận hành giống với hệ dẫn động cầu trước hoặc cầu sau. Hệ dẫn động 4 bánh toàn thời gian tính toán và chủ động truyền công suất đến trục trước và trục sau khi xe khởi động để ngăn bánh xe bị trượt sau đó quay trở lại dẫn động một cầu trước nếu như không có sự cố trượt bánh. Công suất được truyền tự động thông qua hộp số phụ 1 cấp (hộp số phụ kết nối với hộp số để chia công suất giữa 2 bánh trước và 2 bánh sau). Ưu thế của AWD nằm ở chỗ người lái không cần phải thực hiện thao tác gì để khởi động hệ thống.
AWD ghi điểm với các khách hàng muốn xe có khả năng vận hành xuất sắc trên đường bằng phẳng cộng thêm lực kéo tốt trên các điều kiện đường địa hình nhẹ nhàng như cỏ, bùn, cát hoặc đá cuội; những dạng địa hình mà xe dẫn động cầu trước hoặc cầu sau có thể bị mắc kẹt. Xe dẫn động 4 bánh toàn thời gian có xu hướng vận hành giống với xe dẫn động cầu trước và có thể bị thiếu lái khi đi vào những đoạn cua gấp.
Hiện tại hệ dẫn động AWD phổ biến trên những mẫu crossover hay SUV cỡ trung, chú trọng để khả năng đi phố hoặc đường trơn trượt, vừa có thể vận hành an toàn ở những đoạn đường có tuyết, nước mưa hay off-road nhẹ nhàng nhưng vẫn tiết kiệm nhiên liệu.
Dẫn động 4 bánh bán thời gian (4WD hay 4x4): Hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian thường được trang bị hộp số phụ 2 cấp với tốc độ cao và tốc độ thấp, cho lực kéo tối đa. Kiểu dẫn động này khá phổ biến ở những xe tải, bán tải và xe SUV cỡ lớn với khoảng sáng gầm xe lớn hơn so với các mẫu xe du lịch và xe crossover (xe thể thao đa dụng có khung xe liền khối). Hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian cung cấp lực kéo và khả năng vận hành tốt nhất trong điều kiện đường địa hình.
Mẫu bán tải Chevrolet Colorado sở hữu hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian - 4WD (tuỳ phiên bản).
Những chiếc xe dẫn động 4 bánh bán thời gian thường vận hành ở chế dộ dẫn động cầu sau cho đến khi yêu cầu bắt buộc cần lực kéo của cả 4 bánh (dẫn động 4 bánh bán thời gian). Đối với những chiếc xe có hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian (4WD), cả 4 bánh xe luôn được kéo cùng một lúc. Hộp số phụ nằm giữa hệ thống dẫn động sẽ quyết định xem mô men xoắn sẽ được phân bổ như thế nào giữa 2 bánh trước và 2 bánh sau. Thông thường, 2 bánh sau sẽ được hưởng mô men xoắn lớn hơn. Tỉ lệ phân phối lực kéo sẽ chuyển thành 50/50 trong điều kiện đường địa hình hoặc đường trơn trượt khi cần lực kéo cực đại. Trên những xe có hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian, người lái vẫn phải tự điều chỉnh mức phân bổ lực kéo thấp bằng tay.
Ngày nay, với công nghệ ngày càng hiện đại thì những chiếc xe càng thông minh hơn trong việc kiểm soát lực kéo và chân ga, phanh, phanh động cơ,... để chinh phục địa hình. Nhưng dù có thế nào đi nữa thì mỗi loại dẫn động đều sẽ có những ưu điểm và hạn chế của nó, tuỳ theo mục đích sử dụng mà khách hàng có thể lựa chọn loại xe phù hợp.
