Có nên để cần số ở vị trí N khi xe xuống dốc hay không? Xin trả lời ngay là không nên. Tại sao? Trước tiên, xin hỏi lại, bạn gạt cần số Neutral (N), hay còn gọi là số 0, khi xe đổ dốc để làm gì? Có phải để đỡ tốn xăng trong thời buổi xăng dầu đắt đỏ này? Công bằng mà nói, đây thực là một lý do chính đáng. Nhưng rất tiếc, đưa cần gạt về số N, bạn chẳng thực hiện được mục tiêu đó mà lại còn gây ra nhiều tai hại khác.
Ðể số N khi xe đổ dốc có đỡ tốn xăng không?
Thông thường chúng ta nghĩ rằng, xe có thể nương theo đà xuống dốc mà lăn bánh, nên có thể trả về số N để hộp số được nghỉ ngơi, và tiết kiệm xăng ít nhiều. Cả hai suy nghĩ này đều đúng trên lý thuyết, nhưng lại không đúng trên thực tế. Trước hết, chúng ta không có bằng chứng chắc chắn và số liệu cụ thể về việc xăng dầu tiết kiệm được bao nhiêu khi xe vào số N. Nhưng nay hãy giả sử là có thể tiết kiệm xăng theo suy nghĩ thông thường, thì số xăng tiết kiệm được thực không đáng bao nhiêu, vì máy vẫn nổ, xi lanh vẫn quay, thể hiện qua chuyển động của cây kim trên mặt đồng hồ Tachometer.
Một mặt khác, nhiều người chứng minh ngược lại, và cho rằng để xe thả dốc ở số N còn tốn xăng hơn là khi để ở số D (drive). Họ lý luận như thế này: khi xe thả dốc ở số D, xe không tiêu thụ xăng, vì bộ óc điện tử trong xe sẽ tắt hẳn hệ thống Fuel Injector mà đầu máy vẫn có thể chuyển động nhờ đà quay (momentum). Trong khi đó, nếu bạn thả dốc ở số N, đầu máy vẫn phải dùng một lượng xăng nhỏ giống như trường hợp cho xe nổ máy tại chỗ (idle). Như vậy, chẳng những bạn không tiết kiệm mà còn làm hao xăng hơn.
Trên đây chỉ là một số ý kiến giúp bạn tham khảo. Tựu trung, sự tiết kiệm, nếu có, cũng chẳng đáng bao nhiêu. So sánh với những thiệt hại và bất tiện khác như được liệt kê sau đây, thì sự tiết kiệm ấy lại càng không có lý do tồn tại.
Thiệt hại hộp số, hệ thống thắng
Trước hết, khi chúng ta đưa xe về số N, dầu hộp số sẽ không còn được đưa vào bộ phận này để làm trơn các chi tiết đang chuyển động. Ðiều này dĩ nhiên là không tốt cho bộ số.
Sau nữa, khi xe xuống đến cuối dốc, tài xế lại phải đưa cần gạt số về vị trí D (drive) trong lúc xe vẫn đang lăn bánh. Diễn tiến này gây nhiều căng thẳng và hao mòn không cần thiết cho hộp số. Chúng ta đã biết hộp số là bộ phận tế vi đắt tiền trên chiếc xe, cần phải được bảo quản và sử dụng đúng cách, tuyệt đối không nên vận dụng cần gạt trong lúc xe lăn bánh trừ khi thập tử nhất sinh. Còn nếu chỉ để tiết kiệm một chút xăng mà gây tổn hại cho hộp số thì tiền tiết kiệm ấy có đủ bù số chi phí lớn có thể phải bỏ ra sau này để tu bổ hoặc sửa chữa hộp số hay không?
Ngoài ra, sự di chuyển cần gạt như vậy không phải chỉ làm chấn động hộp số thôi, mà còn ảnh hưởng những bộ phận khác (driveshaft, CV joint và differentials...). Hành động này thực sự là một điều không nên.
Cho xe đổ dốc ở số N là một sự liều lĩnh
Ngoài mục tiêu tiết kiệm không đạt được, thả dốc ở số N còn là một việc làm nguy hiểm, không an toàn cho tài xế và những người cùng lái xe trên đường. Là vì, lăn bánh ở vị trí N, xe không thể ngừng lại tức thời khi gặp tình huống nguy hiểm. Nếu cần cho xe dừng lại, tài xế phải đạp thắng rất sớm, và xe cần một khoảng đường dài hơn bình thường để trượt đi trước khi có thể ngừng hẳn. Làm như vậy, bộ phận thắng xe hao mòn nhiều hơn. Và vì không thể kềm chế với hiệu quả tức thì qua hệ thống thắng, chiếc xe có thể trở thành một “phi đạn” nguy hiểm, dễ gây tai nạn trên đường phố. Chính vì vậy mà tại nhiều tiểu bang (như New York), cho xe đổ dốc với cần số tại điểm N bị coi là bất hợp pháp, mặc dầu phải thừa nhận rằng nhà chức trách khó có thể phát hiện vi phạm này.
Vậy số N có công dụng gì?
Số N hiện diện chủ yếu là để máy xe có thể nổ trong tình trạng không lăn bánh (idle). Và để làm trái độn giữa số chạy lui (Reverse) và số chạy tới (Drive). Công dụng thứ 2 này - làm trái độn giữa 2 chuyển động nghịch chiều - rất quan trọng. Không có nó, 2 chuyền động nghịch chiều xảy ra khi xe chưa dừng hẳn có thể phá nổ bộ số trong chớp mắt.
Chúng ta phải để cần gạt ở số N khi xe bị kéo (tow). Tiếp đó là khi xe chết máy giữa đường, cần phải nhờ người đẩy giúp vào lề. Cũng có người dùng số N khi xe phải dừng lâu ở đèn đỏ hoặc trong lúc kẹt xe, vì tin rằng hệ thống vận hành và bộ phận hộp số sẽ được nghỉ ngơi đôi chút. Nhưng, đây cũng là điều không nên làm. Là vì, ngay cả khi xe dừng hẳn lại, việc di chuyển cần gạt vào Neutral khi xe dừng rồi lại đưa sang D cho xe lăn bánh sẽ làm tiêu hao năng lượng, tức là tốn xăng, làm căng thẳng bộ số và các bộ phận liên quan.
Tạm kết luận:
Khi di chuyển ở số D (Drive), bộ số tự động vận hành và chuyển động theo nhu cầu, giúp đầu máy giữ xe khỏi lăn trượt ra khỏi tầm điều khiển của tài xế, và giúp giảm bớt hao mòn trên bộ phận thắng khi xe dừng hoặc thả dốc. Và ngược lại, bất cứ khi nào chuyển động không có số, tức là đưa cần gạt về số N, xe sẽ không đáp ứng nhanh nhẹn theo sự điều khiển của chúng ta. Như trên có nói, gặp trường hợp cần thắng gấp, xe không đứng ngay lại mà tiếp tục di chuyển thêm một đoạn đường nữa và có thể đưa đến tai nạn.
Vì thế, khi đổ dốc, chúng ta vẫn nên để cần gạt số ở vị trí D, nhưng bàn chân đừng nhấn trên bàn đạp gas. Làm như vậy vừa an toàn, thậm chí lại còn tiết kiệm xăng hơn là thả dốc ở số N