F-35 cũng ko thực sự tốt lắm, có thể liệt kê ra như sau:
Theo kế hoạch, block 3 mới là loại trực chiến được, hơn trăm con hàng block 1, 2 sản xuất ra chưa thử nghiệm tính năng gì được, đang cố bay bằng F-16, F-18 mà chưa xong.
Cụ thể, phi đội F-35 giờ bay trong điều kiện hạn chế ngặt nghèo:
- Trần bay không quá 40.000ft (thiết kế cho phép tới 60.000ft)
- Gia tốc lượn vòng khống chế 4,6G (thiết kế cao hơn 5G, giờ chính thức lầu 5 cạnh rút xuống 4,6G cho bản A, 5G cho bản B)
- Thời gian tăng tốc từ 0,8 lên 1,2G chính thức được phép dài hơn F16 block 50 là 8 giây trên bản A, 12 giây trên bản B. Ngoại trừ các chuyến bay thử đặc biệt được giám sát chặt cho các máy bay vừa được chỉnh sửa, các F-35 còn lại bị giới hạn ở tốc độ dưới âm (0,9M)
- Góc tấn giới hạn trong bay tập là 18 độ, lầu 5 góc giảm yêu cầu, cho phép giảm góc tấn tới hạn của F-35 xuống 50 độ, tương đương F-18 (bản E/F)
- Tất cả các phi công đều chỉ được bay trong điều kiện khí tượng hạn chế (tốt) cụ thể là trời nắng đẹp, cấm bay trong mây, đặc biệt là mây tích điện (vì F-35 ko có chống sét thì phải), cấm bay trong mưa, cấm bay đêm, cấm bay trong điều kiện can nhiễu tự nhiên như bão từ mạnh.
- Các F-35 bị cấm bay trong đội hình cự ly gần, cấm bay biểu diễn, cấm các hình thức cơ động có thể đưa máy bay vào trạng thái stall.
Đó là thực tế của cỡ 100 F-35 đã giao hoặc trên dây chuyền ở thời điểm này. Chưa máy bay nào có thể hoạt động theo thiết kế. Phi công và giáo viên chuyển loại cho rằng việc chuyển loại từ block 1, 2 (giai đoạn phát triển) lên block 3 (giai đoạn trực chiến) cũng sẽ mất nhiều thời gian, vì các thay đổi liên tục cả phần mềm lẫn phần cứng của các phiên bản.
Nói chung, chương trình F-35 đang quá nhiều vấn đề, và hy vọng thử chiến thuật này nọ chắc là phải đợi tới thời hạn combat ready (rải từ 2016 hay 2018 tùy phiên bản, đấy là gia hạn của nhà 5 xó) may ra các phi công F-35 mới được cởi bỏ các giới hạn bay để thử nghiệm chiến thuật. Tuy nhiên, việc cắt giảm tính năng bay kém hơn hoặc bằng các máy bay hiện đang phục vụ làm nhiều giặc lái già không tin vào chuyện có thể chiếm ưu thế, vì cả vượt trội về cơ động, vượt trội về tải vũ khí, vượt trội về sensor... đều chưa chứng minh được điểm nào.
Các lỗi thì có hàng trăm lỗi (cỡ hơn 700) yêu cầu phải sửa đổi quá trình chế tạo hoặc chế tạo/thiết kế lại toàn bộ. Điển hình là lỗi quá nhiệt cánh đuôi ngang khi bay tốc độ cao, lỗi nứt cánh phải sớm (chưa tới 30% số giờ bay yêu cầu đã xuất hiện nứt vượt cho phép), lỗi bộ máy phát tích hợp (Intergrated Power Pack - IPP) không đủ tin cậy, đã phải tháo bỏ và thay bộ mới cho 16 máy bay trong quá trình thử nghiệm, lỗi gây nguy cơ cháy của khoang máy tính do dùng chất tải nhiệt bắt cháy, lỗi quá nhiệt khung và cửa xả động cơ so với thiết kế (vì lỗi này nên phải kéo dài thời gian gia tốc lên siêu âm), lực cản không khí khi mở cửa khoang vũ khí vượt quá dự tính, hệ thống ghế phi công không được tự động kích hoạt trong một số trường hợp gây nguy hiểm cho phi công, vùng quan sát của phi công quá hẹp, chủ yếu tập trung ở phía trước song cũng bị hạn chế nhiều giống như ở Mig-25/31.... Đó là các lỗi cơ bản, trên biến thể B và C còn nhiều lỗi liên quan tới các cấu trúc đặc thù như quạt nâng, móc cáp...
F-35 xây dựng đội ngũ trên quy trình tân tiến là máy bay đang giai đoạn thử nghiệm được đưa vào sản xuất loạt nhỏ ngay. Sau khi nhận các lô hàng này, dĩ nhiên phải xây dựng hạ tầng, đào tạo phi công và kỹ thuật mặt đất trong khi vẫn tiếp tục thử nghiệm và cải tiến, cải lùi. Phi công đào tạo ra dù chưa bay được bắn được cũng vẫn phải duy trì bay, và đi học lại mỗi lần upgrade phần mềm, đội mặt đất phải học thêm khi có cải tiến, hoặc thay thế, hoặc nhận máy bay lô sản xuất sau. Tất cả các việc đó duy trì song vẫn không đạt trạng thái chiến đấu được. Ngược lại đó, với "Su-35 hiện đại hóa sâu" thì các mẫu thử đều là độ lại khung thân tồn kho, lắp thêm đầu DVD với MP3, cảm biến lùi.... để cải thành, nên có 8 cái cũng là thường, vì triển vọng nếu không bán được hàng, 7 mẫu kia sẽ thành prototype của Su-37 hoặc Su-41 gì đó. Nếu so sánh thì nên lấy T-50 hoặc mẫu T-10 chẳng hạn, số mẫu thử nghiệm thường rất ít, phải qua được thử nghiệm quốc gia (thử bay, thử bắn xong, tính năng kỹ thuật được chấp nhận nghiệm thu), được chấp nhận trang bị mới sản xuất loạt và đào tạo phi công, rồi mới bay thử nghiệm chiến thuật.
Một so sánh của Mỹ trắng - có vẻ là người lo lắng thực sự tới F-35 - cho thấy không gì là nổi trội. Theo định nghĩa thế hệ 5 của nhà thầu:
1/ Tàng hình
2/ Siêu hành trình/Siêu cơ động
3/ Đa năng/đa nhiệm
4/ Hệ thống sensor đa phổ/hệ thông tin nối mạng
5/ Điện tử hàng không tiên tiến
thì F-35 được mỗi điểm 1 là có tý thành tích, trong vùng phổ sóng radar, ngoài ra trên các thiết bị EO/IR thì F-35 (chưa đi vào khai thác) không hơn so với các hệ thống đang khai thác
Siêu hành trịnh đã bỏ khỏi mục tiêu của dự án. Siêu cơ động chưa thể hiện, song với việc giảm yêu cầu cho các đặc tính bay, sẽ khó có cơ hội để so với các hệ thống hiện hành (F-16, F-15, Rafale, Typhoon)
Đa năng/đa nhiệm thì kém các hệ thống hiện tại đang khai thác trên thế giới. Trong nhiệm vụ rất cần tàng hình là SEAD thì tải vũ khí trong thân quá ít, không bắn được các vũ khí stand-off nên rất đáng nghi ngờ.
Hệ thống sensor/thông tin nối mạng thì Rafale và Typhoon đã triển khai cả thập kỷ nay, dùng tốt, mô tả của F-35 không thấy gì nổi trội hơn.
Điện tử hàng không tiên tiến thì do 4 điểm trên, cũng đánh dấu hỏi to tướng.
Mặc dù các chuyên viên mua sắm của nhà 5 xó, những tổ chức giám sát kiểu DOT&E cũng đã báo khá nhiều lỗi lớn, song phi công phàn nàn là bấy nhiêu chưa hề đủ. Về mặt chi li, các phi công tập lái F-35 và huấn luyện viên còn thêm hàng đống thứ hài hước:
- Tốc độ (air speed) giới hạn ở 550 KCAS (1018km/h, 0,9M) với cao độ trên 8.000ft, dưới 8000ft giảm xuống 500 KCAS (926km/h). Tốc độ hạ thấp cũng giới hạn ở 6000ft/phút (30m/s) khi cơ động.
- góc tấn giới hạn từ -5 độ đến +18 độ, vượt tải giới hạn từ -1G đến +5G
- cấm cất - hạ cánh theo đội hình (formation take-off and landing), cấm bay đội hình gần nhau (close-formation)
- cấm bẻ gắt cần lái (stick) hoặc đạp nhanh bàn đạp (rudder), cả 2 thứ này phi công phải điều khiển từ từ và theo dõi thông số, giữ máy bay trong giới hạn cho phép.
- phải giữ khoảng cách với các đám mây tích điện ít nhất 25 dặm
- cấm sử dụng data-link và kênh thông tin bảo mật, cấm sử dụng hệ thống IFF
- Không sử dụng thông tin trên HMD (helmet mouted display) như thông tin chính (primary reference)
- Hệ thống thông tin và khí cụ dẫn đường khó sử dụng (màn hình không nhạy, nhiều khi phải bấm nhiều lần), dò-đặt kênh mất nhiều thời gian
- Kính buồng lái, màn hình, mặt mũ bay quá bóng, tạo nhiều bóng khi có nắng và rất khó đọc thông tin
- Một số bộ phận trên bộ đồ bay phát nhiệt quá nhiều, mặc dù trong buồng lái có điều hòa, nhưng nhiều lúc một số phần của bộ đồ bay cao hơn nhiệt độ bên ngoài ở mặt đất đến 30 độ F, gây khó chịu cho phi công.
- Simulator thì tuyệt, nhưng máy chủ quản lý đào tạo lại rất phở, nhiều khi chạy 2 tiếng là phải reboot.
- Trong một vài phi vụ, radar chịu chết khi khóa mục tiêu, hoặc khi mở chế độ cận chiến.
phần mặt đất thì hoàn cảnh như thế này:
- Thời gian khả dụng của máy bay là khoảng 50% (50% thời gian không khả dụng là thời gian bảo dưỡng định kỳ, không bay được)
- Bộ IPP (integrated power pack) phải dùng bộ khí cụ riêng để theo dõi khi khởi động máy bay, đảm bảo các van của hệ thống làm việc đúng, không gây cháy nổ
- Thời gian bay trung bình giữa các lỗi nặng (mean flight hours between critical errors) là 11 giờ, thời gian bay trung bình giữa các thay thế (mean flight hours between removals) là 4 giờ, thời gian bay trung bình giữa các lần bảo dưỡng (mean flight hours between mainternance event) là 1,4 giờ.
- Thời gian thay động cơ kéo dài so với mục tiêu thiết kế. Thay động cơ định kỳ mất trung bình 39 giờ, thay động cơ trong các trường hợp đột xuất mất trung bình 52 giờ, trong khi mục tiêu thiết kế là 120 phút cho công tác này.
- Hệ thống hỗ trợ bảo dưỡng kết nối rất chậm, khoảng 3 phút để khởi động. Vài lần hệ thống này báo nhầm, ví dụ có lần cần thay lốp phía trái (quan sát bằng mắt) thì hệ thống này khăng khăng đòi thay lốp phía phải.
- Hệ thống nạp ac quy tự động tắt khi nhiệt độ xuống thấp, làm lỡ vài phi vụ. Vì vậy, nhân viên mặt đất phải giữ các máy bay trong nhà chứa được sưởi nóng đúng dải nhiệt độ mới có thể đảm bảo kỹ thuật đúng lịch.
Mấy lão đưa ra đánh giá DOT&E này có thể liệt kê ra (cũng toàn thành phần bàn giấy, non pilot máu mắt
)
Đầu bảng: Dr. J.Michael Jilmore, DOT&E, . Thằng này chính phủ mèo cho nó ở trang riêng, các bác nào ghét cứ vào thẳng trang của nó ắt là có địa chỉ thư tín để mắng
Giovanni de Briganti, lý lịch ở đây: . Thằng này là chủ bút một số thứ, bác cần cứ vào thẳng ướp sai của nó mà dạy dỗ ạ!
Pierre M. Sprey và Winslow T. Wheeler, 2 thằng này chắc Bô Inh mua nên viết nhiều bài về F-35 cực thối, do không tìm được trang lý lịch, em cóp tạm về vậy:
"Pierre M Sprey, together with John Boyd and Everest Riccioni, conceived and shaped the F-16; Sprey also led the technical side of the US Air Force’s A-10 design concept team
Winslow T. Wheeler spent 31 years working on Capitol Hill with senators from both political parties and the Government Accountability Office, specializing in national security affairs. Currently, he directs the Straus Military Reform Project of the Center for Defense Information in Washington and is author of The Wastrels of Defense"
Dave Majumda: thằng này hình như theo Hồi giáo, trông râu rậm mặt đen bác ạ, chắc là nó cũng chả biết gì mà cứ múa thợ qua mắt rìu, bác nhỉ!
(Dave Majumdar is a freelance Aviation and Defense writer. Majumdar has written for several aviation and defense related publications before coming to Examiner. Majumdar has degree a Strategic and Security Studies and is a private pilot.)
còn hàng xâu nữa cơ ạ, tỷ như David Cenciotti, Dr. Dennis Jensen (chắc thằng này mua bằng).... rồi đám Karlo Koop này nọ, thôi em chả đủ sức để nhắc.
Bên lá cải thì có vài thằng như tạp chí lá cải Flight International (địa chỉ Flight International) là thằng đáng ngờ nhất, vì nó dám đăng rất nhiều bài, khẳng định nó đã phỏng vấn các phi công bay F-35, kể cả phi công thử nghiệm của nhà thầu, và đăng bài bố láo. Chắc thằng này và những thằng tương tự do Bô Inh bơm tiền...
