bạn Couto đúng đótungtranvios nói:
đời Trần về sau thoái hóa rùi nên diệt vong
Trang 65 :
Năm 1672, Chey Croetha III làm loạn, giết cha vợ là vua Batom Reachea và dắt quân Xiêm từ Nam Vang xuống Sài Côn, chiếm lại tất cả thành trì, đồng thời đuổi giết người Việt đang khẩn đất làm ăn tại Ðồng-Nai, Mõ Xùy. Năm 1674 Hiền Vương Nguyễn Phúc Tần sai binh tướng sang Thủy Chân Lạp, đánh đuổi quân Xiêm chạy về biên giới Miên-Thái, giết vua Nặc Ông Ðài. Sau đó lập Năc Thu làm vua Lục Chân Lạp, đóng tại Nam Vang và Năc Nộn là phó vương miền Thủy Chân Lạp, tại Sài Gòn. Từ đó người Miên thần phục Chúa Nguyễn.
Sài-Côn = SG
Mỏi-Xúy còn gọi là Mô-Xoài : thế kỷ 18 có người phụ nữ tên Rịa người miền Trung đưa dân nghèo vào khai hoang, mở cõi ở vùng đất đỏ này.
Nhờ uy tín và tài năng tổ chức, bà đã biến từ vùng đất cỏ hoang rừng rậm thành ruộng vườn , nhà cửa trù phú . Bà cũng là người đem hết tài sản đóng ghe tàu đánh cá , lập quỹ cứu tế để trợ giúp người nghèo, rước thầy về dạy học cho trẻ...
Bà mất năm 1803 và được người dân tưởng nhớ lập đền thờ như một vị thần bảo hộ. Tên của bà đã trở thành tên của miền đất hôm nay
Hiện nay, QL 51 từ Long Thành tới ngã ba Khu Công Nghiệp Hắc Dịch, quẹo trái đi Bình Giã - Ngãi Giao, sẽ ngang khu các làng người Dân tộc Châu Ro, dáng vẻ khắc khổ, da nâu như người Thượng Tây Nguyên, chẳng biết có lan can gì Chân Lạp xưa hay không
còn từ trung tâm Bà Rịa, ngược QL 56 về ngã ba Tân Phong QL 1A Long Khánh, bên trái là Mộ Cổ Hàng Gòn
Trang 65 :
Năm 1769, vua Xiêm là Trịnh Quốc Anh đem quân thủy bộ tấn công Hà Tiên, lại đặt đại bác trên núi Tô Châu bắn vào thành sát hại nhiều dân chúng vô tội. Tổng binh Mạc Thiên Tứ vì binh ít và không có tiếp viện, nên phải bỏ thành, cùng các con Mạc Tử Hoàng, Tử Thương, Tử Duyên... lui về Trấn Giang (Cần Thơ). Nhưng quân Xiêm đã bị các tướng lãnh trấn thủ Long-Hồ và Ðông Khấu là Tống Phước Hợp và Nguyễn Hữu Nhân, đánh đuổi phải bỏ Hà Tiên, chạy về cố thủ thành Nam Vang.
Tống Phước Hợp
Trang 65 :
Năm 1772, Duệ Vương Nguyễn Phúc Thuần sai chưởng cơ Nguyễn Cửu Ðàm, thống suất hai đạo Bình Khánh và Bình Thuận, gồm 10.000 quân thủy bộ và 30 chiến thuyền. Quân Nguyễn chiếm lại Hà Tiên và Chân Lạp, rồi đưa Nặc Tôn về Nam Vang làm vua trở lại. Từ đó quân Nguyễn đóng luôn ở Nam Vang, bảo hộ và làm cố vấn cho quốc vương Chân Lạp.
Nguyễn Cửu Đàm
con trai thứ 2 của Tướng quân Nguyễn Cửu Vân
hiện nay : từ NTMK Q1 => cầu thị Nghè => tới mũi tàu chỗ Siêu thị Tư Do, bên trái = đường Nguyễn Củu Vân thông qua ĐBP
cầu Thi Nghè : xưa kia do bà Nguyễn Thị Khánh, con gái quan khâm sai Nguyễn Cửu Vân xây để chồng tiện đường qua Sài Gòn làm việc. Chồng bà là thư ký đỗ cử nhân (đương thời gọi là ông Nghè) nên nhân dân tôn xưng bà là Bà Nghè. Từ giữa thế kỷ 19, cầu được gọi là cầu Thị Nghè
Trang 65 :
Năm 1784, mượn cớ sang giúp Nguyễn Ánh, vua Rama 1, sai 2 vạn thủy quân và 300 tháp thuyèn, do hai người cháu là Chiêu Sương, Chiêu Tăng sang xâm lăng Nam Phần. Quân Xiêm chiếm các đạo Kiên Giang, Trấn Giang, Ba Thắc, Trà Ôn, Sa Ðéc... đồng thời cướp của giết người, không ai có thể ngăn cản nổi. Sự kiện trên làm cho Nguyễn Ánh cũng phẫn uất nhưng phải bó tay ví không còn binh lực để kềm chế giặc.
Ba-Thắc = Pháp đọc chêch = Bassac, một trong 9 rồng, nay đã bồi lấp mất dấu tích
ngày nay, từ chưn cầu Rạch Miễu (bờ Mỹ Tho) đi dọc sông Tiền ĐT 864 => khu công nghiệp => Bình Đức => tới cầu nhỏ đầu tiên là cầu Xoài Mút
đi tiếp mút chỉ chừng 6km (song song QL 1A bên ngoài) mới tới rạch Rạch Gầm đổ ra sông Tiền, trước khi lên cầu Rạch Gầm, cua quẹo trái = khu lưu niệm Rạch Gầm - Xoài Mút mấy đứa SVHS gần đó hay hẹn hò sinh hoạt dã ngoại
lại đi tiếp mút chỉ tới ngã tư 864-868 :
- quẹo phải => Ba Dừa => ngã tư Cai Lậy QL 1A
- quẹo trái qua phà Ngũ Hiệp 1 lên cù lao Ngũ Hiệp vườn cây trái, đi nữa tới phà Ngũ Hiệp II qua Lách QL 57 (Chợ Lách Bến Tre)
Hải quân Tây Sơn đã rượt Hải quân Xiêm chay zòng zòng quanh cái cù lao này
Mỹ Tho => cù lao Ngũ Hiệp => Lách => phà Đình Khao => Vĩnh Long gần hơn Mỹ Tho => cầu Rạch Miễu => cầu Hàm Luông => QL 57 phà Điình Khao nhưng tốn $ qua 3 phà : 2 phà Ngũ Hiệp I & II đều 60 tấn ngon lành xe hơi/xe tải trái cây 3,5 tấn vô tư - còn Đình Khao ai cũng biết cả rùi
từ cầu Hàm Luông Bến Tre => QL 60 => Mỏ Cày => phà Cổ Chiên qua Trà Vinh sẽ tới ngã ba Nguyệt Lăng QL 60 - QL 53 :
Nguyệt Lăng cũng là một địa danh quan trọng thuộc Long Hồ dinh thời Nguyễn
Gia Định tam gia
