Nói về nước Nhật thì thật thú vị, vì có nhiều cái hay mà chúng ta học được. (Hồi nhỏ em học được 1 cái là khi rời bàn phải đẩy ghế sát vào bàn, khi vào nhà thì họ xoay giày hướng mũi ra ngoài, nhưng em không học theo được, làm biếng
)
Những yếu tố làm Nhật pt như hôm nay theo em nghĩ là:
1. Tính chủng tộc:
Người Nhật coi như thuần chủng cao. Chỉ có 1 nhóm dân thiểu số sống chỗ nào em quên rồi. Nói chung là dân Nhật có chung 1 ngôn ngữ, 1 nền văn hóa, và 1 trình độ IQ chung nhất. Không như Vn ta có tận 54 dân tộc anh em, mà anh em thì anh người Kinh là con cả, ăn hết cái giỏi, cái ngon của 53 đứa em kia.
2. Tinh thần học hỏi:
Người Nhật có thói quen học hỏi những trào lưu mới bên ngoài. Bất cứ cái gì mà Nhật cho là ứng dụng được ở nước họ thì họ đều học hết. Sau đó mới chọn lọc để ứng dụng vào cụ thể trong đời sống. Không lai tạp theo kiểu nửa nạc nửa mở.
Tuy nhiên họ cũng rất có ý thức giữ gìn nền VH truyền thống. các lễ hội, đền đài vẫn duy trì cho tới nay.
3. Tinh thần tập thể:
Người Nhật không lấy cái tôi để đàn áp cái chung. Họ luôn tôn trọng lợi ích tập thể. Khi làm việc không nạnh việc, nói xấu sau lưng...Những việc này nếu người khác biết được thì người nói xấu chỉ tổ mất danh dự.
4. Tôn trọng thứ hạng:
Người cấp dưới rất sợ cấp trên. Có khi còn sợ hơn cả cha mẹ.
Khi bị xếp mắng thì hầu hết đều cúi đầu mà nghe, bất kể xếp vô lý ra sao. Khi xếp xả hết tức giận thì lúc này có gì oan uổng hãy từ từ trình bày.
Cái này cũng không biết có phải là ưu điểm hay nhược điểm. Có vẻ là nhược thì đúng hơn. Nhưng kính trên nhường dưới cũng có cái hay của nó. Cào bằng đôi khi có vẻ dân chủ nhưng chưa chắc ứng dụng vào VH Nhật sẽ là tốt.
Nhưng cũng chính cái cách làm bảo thủ, tôn trọng thái quá những người kỳ cựu này mà Nhật không thể vượt lên đứng đầu thế giới. Một nghiên cứu nói rằng Nhật dù hơn Đức, pháp, Anh ở nhiều lĩnh vực nhưng vẫn thua Mỹ.
Nghiên cứu nói rằng chính vì tôn trọng thâm niên, vị trí mà người trẻ tài năng thường ít có điều kiện trổ tài. Họ lại chạy ra nước ngoài, mà Mỹ là nhiều nhất.
Cũng vì bảo thủ nên người Nhật có thể đứng đầu ở những lĩnh vực mà họ quan tâm từ xưa, chẳng hạn về xây dựng chống động đất, ngành vật liệu ít ô nhiễm, ngành vi sử lý. Nhưng những trào lưu mới sau này như vi sinh học, hóa học, vi tính thì Nhật vẫn không bằng những nước Âu, Mỹ.
Những ngành thế mạnh của Nhật cũng bị cạnh tranh.
Vì vậy những năm cuối tk 20 Nhật đã phát động phong trào canh tân ở lĩnh vực khoa học công nghệ để đuổi kịp các nước hàng đầu thế giới.
5. Tính kỷ luật khi làm việc:
Cái này rất quan trọng. Họ làm việc chăm chỉ, hết sức có trách nhiệm chứ không làm việc nửa vời, mong hết giờ để đi chơi.
Lấy ví dụ nhà giáo, ở VN hiện nay có tình trạng dạy chính thì xén bớt, nên học trò phải đi học thêm. Người Nhật thì khác, làm gì cũng hết lòng.
Hầu như trên thế giới chả có ai phục vụ tốt khách hàng như người Nhật. Người Hàn có thể so sánh 1 chút về khoản này. Lấy ví dụ ở nhà hàng, vào NH của Hàn Quốc thì họ phục vụ rất chu đáo. Họ mướn nhiều nhân viên để có thể phục vụ tốt mà không quá tải. Nếu gọi món ăn quá nhiều thì họ sẽ giải thích để mình biết nó nhiều hơn cần thiết, ăn không hết...Em đi nhiều nhà hàng HQ, nhận xét chung là vậy. Phục vụ tốt và trung thực.
6. Con người lịch sử, lễ giáo:
Người Nhật ăn bận lịch sự khi ra ngoài đường, ngoại trừ sau này lớp trẻ có 1 số chơi kiểu đầu nhuộm xanh đỏ, áo quần rách từa lưa, nhìn chung họ không có kiểu quần đùi, ở trần long nhong trên phố như phương tây.
Tuy nhiên chúng ta cũng không nên nhìn bọn trẻ bặm trợn vậy mà nghĩ tụi nó hư đốn. Người già, người lạ xin giúp đỡ họ vẫn nhiệt tình hơn cần thiết. Cái này thì Vn ngày xưa chắc khá ổn, nhưng sau này có vẻ thua rồi. Tình người...
Đó là vài nét mà em nghĩ góp phần giúp người Nhật phát triển, nói đúng hơn là giúp Nhật cởi chiếc áo chật của thời phong kiến mà tiến lên vị trí hôm nay. Bất chấp 1 thực tế bất lợi là chỉ chưa tới 200 năm trước, nước Nhật nghèo mạt vô cùng. Trong khi Tây Âu, TQ có những phát minh lớn. Xe lửa, tàu bè, vũ khí công nghiệp ... đều hơn Nhật, nhưng nhờ tinh thần học hỏi, lao động cần cù, không vì lợi ích riêng mà Nhật có thể xóa hết những bất lợi của người đi sau mà vượt lên nhanh chóng.
Nhiều bác nói đến vai trò của Mỹ trợ giúp Nhật sau WW II. Cái này đúng, nhưng nhìn nhận như vậy là xóa bỏ hết thành quả của Nhật trước chiến tranh rồi. Gói trợ giúp của Mỹ phải hiểu đúng thế này, nó chỉ giúp Nhật phục hồi, tái tạo những hạ tầng bị tàn phá, và góp phần xay dựng lại nền CN.
Chứ trước chiến tranh, Nhật đã sx máy bay Zero ưu việt hơn Mỹ, tàu Nhật cũng tiên tiến không kém, lớp Yamato là những chiến hạm khổng lồ, đòi hỏi kỹ thuật cao thời đó. Nhật bản thua trong chiến tranh vì chiến lược, quy mô đồng minh...chứ không phải thua về kỹ nghệ. Cũng như lớp tàu Bismarck của Đức đều là đỉnh cao công gnhệ, còn việc nó có phải là tối ưu trong cuộc chiến hay không thì lại khác.
VN ngày nay khó mà phát triển lên so với các nước khu vực, so với Nhật thì không thể rồi.
Nhiều người nói rằng Nhật là Nhật, Vn là VN, mỗi nước có đặc thù riêng, so sánh làm sao. Họ nói đúng rồi, mình không so sánh giàu có hay tiện nghi. Nhưng chúng ta so sánh cái thứ phi vật chất, đó là tinh thần làm việc, ý thức cộng đồng, cách điều hành CP, giáo dục và luật pháp...Những cái này thì chúng ta so sánh được chứ?
Nước Nhật cũng có thời kỳ quá độ sau thời Minh Trị. Họ cũng nghèo, thiếu ăn, cũng có phu kéo xe như thường. Nhưng họ đâu đó viện lý do đó để nói rằng đói thì sinh đạo tặc, nghèo thì sinh nạn hối lộ, cửa quyền.
