Chủ đề này thật hay, được các bác góp ý sâu sắc quá. Nể bác chủ topic đưa ra chủ đề hot; nể bác adco và Rustedcar đưa ra các phân tích cao cấp!
Tôi thấy vấn đề nội địa hoá (NĐH) được đưa ra từ khi VN chưa mở cửa thị trường, còn bao cấp; rồi khi mở cửa với làn sóng đầu tư nước ngoài và thành lập liên doanh (mong học tập nhanh chóng công nghệ nước ngoài); rồi đến tận bây giờ;... Nhưng tôi xin nêu ý phân tích khác - chúng ta có cần thiết NĐH ô-tô không?
Lý thuyết trọng thương - từ thời của Adam Smith - kêu gọi tháo bỏ các rào cản thương mại, để tối đa hoá lợi ích từ giao thương giữa các vùng, các quốc gia với nhau. Ở góc độ tổng quát, Việt Nam đang theo lý thuyết đó rất rõ khi chúng ta cam kết giảm thuế, tháo dần các rào cản thương mại, tham gia khối thị trường chung và tham gia các tổ chức ủng hộ tự do thương mại như WTO và các tổ chức khác. Vậy thì vấn đề phải NĐH một ngành không phải là thế mạnh so sánh của Việt Nam ta với các thị trường lân cận có hợp lý không?
Bác Rustedcar có một dẫn chứng hết sức thuyết phục - Everest bán được 4 xe thì NĐH vào đâu. Nhìn vào thị trường nội địa, với lượng cầu như hiện nay, và với lượng các nhà cung cấp như hiện nay, thì việc NĐH không khả thi chút nào. Tính quy mô kinh tế không cho phép các doanh nghiệp sản xuất ô-tô tiến hành sản xuất trong nước rồi tiêu thụ nhỏ giọt như thế. Bác Adco và các bác đưa ra ý kiến về xuất khẩu rất hay. Tôi nghĩ, chỉ NĐH được, nếu các ô-tô sản suất trong nước được xuất khẩu ra thị trường thế giới.
Một điều nữa cần lưu ý là: các nhãn hiệu xe đều của nước ngoài, của chủ ở Mỹ, Nhật, Đức, Hàn. Họ đầu tư vào VN với mục tiêu gì? Tôi cho rằng mục tiêu ban đầu và trong thời gian tới của họ vẫn là để phục vụ thị trường trong nước và vượt qua các rào cản thương mại do VN lập ra. Với mục tiêu đó, công nghệ, sản phẩm, chuyên môn họ mang vào VN chỉ vừa đủ để đáp ứng tiêu chuẩn thị trường VN và mang lợi nhuận về cho người chủ đầu tư mà thôi. Mục tiêu nào thì phương pháp đó. Các công ty ô-tô chỉ mang vào VN công nghệ lắp ráp, sơn, sản xuất tại chỗ môt số thiết bị nhựa, có thể là dây điện, ắc quy, cao hơn là công nghệ hàn. Những hang mục có lợi thế khi thực hiện tại chỗ hơn là nhập. Vậy thì ta cũng không thể xuất khẩu sản phẩm của các công nghệ đó đi đâu được.
Tôi cho rằng vấn đề với ngành ô-tô VN không phải NĐH ô-tô để giảm giá bán trong nước, mà là lựa chọn công nghệ phụ trợ nào đó để có thể xuất khẩu được, đồng thời hỗ trợ tích cực cho các nhà đầu tư ô-tô trong nước để có thể thay thế nhập khẩu một số hạng mục của họ. Chúng ta không phải là một nền kinh tế khép kín để cứ nhất định phải tự sản xuất toàn bộ các linh kiện trong nước. Ô-tô cũng không phải là đồ quốc phòng để phải đảm bảo tự chủ sản xuất nhằm phục vụ đảm bảo an ninh quốc gia. Chúng ta cũng không chủ động về công nghệ để có thể đưa vào VN - mà ta đang phụ thuộc vào các hãng ô tô, hay nói đúng hơn là phụ thuộc vào lợi ích của các hãng ô-tô trên thế giới. Vấn đề phải NĐH - theo tôi - đã lỗi thời.
Nếu nhìn nhận thị trường là toàn cầu, thì chúng ta nên đặt lại mục tiêu phát triển của ngành công nghiệp sản xuất liên quan đến sản xuất ô-tô. Nên đặt mục tiêu là phát triển sản xuất các phụ tùng thiết yếu, đạt tiêu chuẩn cao cấp hướng tới xuất khẩu và hỗ trợ tích cực cho sản xuất và lắp ráp ô-tô trong nước.
Người tiêu dùng Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đều có tâm lý sính ngoại. Biết đâu, sau khi đầu tư vào các nhà máy sản xuất linh kiện ô-tô (theo tôi được biết thì một ô-tô có khoảng hơn 10.000 linh kiện), người tiêu dùng VN lại chê bai, mua hàng nhập khẩu về.
Tôi xin dẫn chứng một ví dụ để ủng hộ quan điểm NĐH đã lỗi thời. Trước đây, chúng ta có những nhà máy điện cơ có thể tự sản xuất quạt điện với các sản phẩm nổi tiếng như quạt con cóc. Đến khi chúng ta mở cửa thị trường và đời sống người dân lên cao, những yêu cầu đối với quạt điện cũng đa dạng, cao cấp hơn, chúng ta đã không còn thấy bóng dáng quạt con cóc, và các nhà máy điện cơ đó đã kết thúc chức năng sản xuất quạt điện của mình. Vì vậy, vấn đề NĐH ô-tô cũng thế thôi. Những người đặt ra mục tiêu đó đã hành động theo suy nghĩ từ đầu những năm 90 rồi.
Vài ý kiến dông dài, mong các bác lượng thứ!