Chuyện mua nhà ở nước nào cũng dở khóc dở cười nếu mình ... hỏng biết gì hết. Có nhiều người ôm đầu máu khi mua chung cư cao cấp ở Phú Mỹ Hưng hoặc các khu nhà mới xây.
Dân Việt ở Mỹ đa số không thích mua nhà vùng có HOA (cư dân tự quản). HOA cũng có nhiều cấp độ: dễ, khó, hà khắc,... tuỳ theo văn hoá của cư dân vùng đó đã hình thành lâu đời hoặc mới. Có những vùng HOA nó xét lý lịch mình rất kỹ và có những vùng HOA nó rất dễ tính.
Nói đến HOA là nói đến lệ, y như lệ làng.
Có những vùng HOA đó đặt ra những "lệ làng" quái chiêu như:
- Không chạy máy cắt cỏ hoặc sửa chữa nhà hoặc những thứ tạo ra âm thanh ở ngoài nhà trong ngày chủ nhật.
- Không cho share phòng
- Không cho đậu xe driveway (phần dường dẫn vào gara có cửa)
- Không được phép để cỏ cao hơn hay thấp hơn nhà hàng xóm 2.5 cm. (Nếu đi xa thì phải mướn công ty cắt cỏ chăm lo).
- Không được tự ý đổi màu sơn, màu gạch nếu không xin phép HOA (xin phải được cho, không cho không được làm).
- Có tiệc phải báo cho HOA biết trước 1 tuần và ước lượng bao nhiêu xe.
Nói đến HOA là nói đến sự hà khắc của HOA và sự mất tự do.
Có những vùng, HOA nó bắt đóng tiền cắt cỏ sân trước, quét đường đi bộ, hốt lá (mùa Thu nếu có), xúc tuyết (nếu có trong mùa Đông),....
Ban quản lý HOA do cư dân mướn. Chẳng khác nào đem tiền mình ra mướn người khác dòm chừng hằng ngày một cách hà khắc và phạt vạ liên tục.
Chính vì thế người Việt không thích vùng nào có HOA và kẹt quá thì phải mua và cắn răng sống trong vùng không có tự do.
Chung cư thì có HOA, buộc phải thế, chung cư cao cấp ở Phú Mỹ Hưng chắc chắn có HOA.
Chung cư tôi ở thì tôi đóng cho HOA phí tháng $320 để HOA làm:
- Quyét dọn bên ngoài
- Trả tiền điện
- Trả tiền sưởi (mùa Đông)
- Trả tiền gas
- Trả tiền nước
- Cắt cỏ, hốt lá, xúc tuyết, và chăm sóc cơ bản (nặng thì cư dân chung tiền trả) quanh toà nhà.
Nếu tiền điện, nước và gas vượt trần thì tiền phí tháng sẽ tăng theo. Nếu cư dân càng tiết tiệm thì phí tháng ... không giảm (nhưng dành bù lại cho chi phí vượt trần).
"Lệ làng" HOA của chung cư tôi thì không cho mướn lại căn hộ khi dọn đi chỗ khác. Dọn đi chỗ khác buộc phải: để không hoặc bán lại. Người mua bị HOA xét credit và "hạnh kiểm".
Hàng năm HOA tổ chức họp để soạn lại "lệ làng". Thường thì người Việt hiếm khi họp cho nên khi có "lệ làng" thay đổi mà gây khó chịu thì người Việt hay la oai oải.
Có nhiều khu nhà hình thành lâu đời và chứa đựng những người không tốt với dân nhập cư thì họ tích tực họp để thay đổi "lệ làng" gây bất lợi cho dân nhập cư. Dân nhập cư lúc đó phải dùng luật sư ra toà để xem xét "lệ làng" có hợp luật hay không hoặc phải bán nhà đi chỗ khác sống.
Những khu có HOA mà "lệ làng" hà khắc thì .... rất sạch sẽ, trật tự, và yên ắng. Đặc biệt những khu hà khắc này thì .... trường học rất tốt (và cũng có nhiều phiền toái theo kiểu "trường tốt" của nó).
Những khu không có HOA (đa số trong thành thị) thì trật tự và vệ sinh phụ thuộc vào ý thức của từng cá nhân trong khu đó.
Dĩ nhiên khu không có HOA vui hơn
tự do hơn
nhưng chứa đựng nhiều tiềm ẩn không tốt hơn.
À ... tôi quên khoe, khi tôi mua căn hộ chung cư trong lúc giá nhà thấp nhất trong lịch sử và tôi trả đứt. Sau khi cộng mọi chi phí thì tổng số tiền là 54K (dành được 20K và mượn trong quỹ 401K (hươu) 35K ra (trả dần vào lại có lãi suất nhẹ)). Chủ cũ mua 180K nhưng trả hàng tháng không nổi khi kinh tế xuống và bỏ căn hộ cho nhà băng. Nhà băng bán đổ bán tháo và tôi rất hên mua được. Chủ cũ là người rất tốt là không phá nhà vì giận mà giữ rất kỹ. Đó là tính chất cao đẹp của "một số" người ở Mỹ.
Vậy thì sau khi mua xong chung cư thì tôi không lo gì, ngoài chuyện đóng $320 cho HOA và $280 thuế tài sản.
Các bạn thấy đó, đi làm có đóng thuế ở Mỹ thì có 401K. Khi cần mình có thể linh động với số tiền đó. Tôi đi làm sau khi học 2 năm công nhân kỹ thuật xong nên 401K kha khá cho nên về già sẽ nhàn hơn những người chỉ biết lao đầu vào kiếm tiền không đóng thuế.